Budownictwo zharmonizowane z naturą

Już sam przemysł materiałów budowlanych stanowi zagrożenie dla środowiska naturalnego, a to przecież dopiero początek cyklu powstawania każdego obiektu. Każdy przemysł zużywa energię i paliwo. Obiekt zajmuje jakiś teren, zbudowanie każdego budynku pochłania materiały i energię. Energia potrzebna jest nie tylko do oświetlania, także do ogrzewania i to przez 50-80 sezonów grzewczych. Eksploatacja obiektu łączy się z tworzeniem odpadów. Naukowcy szacują, że zużycie energii na etapie budowy wynosi 10 procent, okres użytkowania to nieco ponad 70 procent, remonty pochłaniają 15 procent, a 2-3 procent to koszty rozbiórki.

W ramach prac Rady Europy i Parlamentu Europejskiego są podejmowane działania na rzecz ochrony środowiska. Do najważniejszych, powiązanych z budownictwem należą:

• europejski program zapobiegania zmianom klimatycznym (między innymi: ograniczanie emisji CO2, racjonalne gospodarowanie energią),

• europejska strategia na rzecz energii (zrównoważony rozwój, zabezpieczenie dostaw, ograniczenie zużycia energii o 20% do 2020r.),

• europejska strategia dotycząca zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych,

• strategia w sprawie zapobiegania tworzeniu odpadów i ich recyklingu,

• Zielona Księga na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji (a w niej: zintegrowana polityka produktu, eko- etykiety, systemy zarządzania ekologicznego i polityka w dziedzinie zasobów i odpadów).

Na obecnym etapie wiedzy, w oparciu o dostępną metodykę i aparaturę pomiarową, już można mierzyć oddziaływania obiektu na środowisko. Powstaje nowy kierunek oceny obiektu. W literaturze technicznej obiektu jest analizowany jak produkt. Z tej pozycji widzimy zbieżność procesu budowlanego z procesem produkcyjnym. W warunkach mocno obciążającej środowisko produkcji przemysłowej, wpływ oddziaływań tych jest łatwo dostrzegalny. Na obszarach przemysłowych, najwcześniej zresztą wprowadzać monitoring do oceny poziomu szkodliwych stężeń.

Budownictwo do lat 70-tych XX wieku nie było postrzegane jako zagrożenie dla środowiska. Dziś konieczne jest nowe spojrzenie na obiekt budowlany. Odmienne od poprzedniego, znacznie bardziej krytyczne, kładące nacisk na to, że budowlany obiekt to ?podsystem w systemie ekoprzemysłowym?.

W niedalekiej przyszłości charakterystyki energetyczno- ekologiczne staną się podstawą do powstania systemu deklaracji środowiskowych. Informacja o wpływie wyrobu na środowisko będzie miała za zadanie motywować wytwórcę produktu do zmniejszenia stopnia uciążliwości jego produktu lub wyeliminowania ? jeżeli nie da rady inaczej ? uciążliwego wyrobu. Zarazem taka informacja będzie elementem promocji, jej nową formą.

Kolejnym ważnym źródłem oceny wpływu wyrobu na środowisko stanie się wkrótce tzw.: ?ekokoszt?: ekokoszt to pochodna energochłonności i oznacza ?ilość energii pierwotnej niezbędnej do danego procesu technologicznego? (B. Sokołowska).

Jak na razie, inwestor ma wciąż w Polsce dobrze, wręcz za dobrze, a na ten sytuacyjny komfort wpływa strategia doraźności. Prawo nadal dopuszcza realizację obiektów bez wnikania w ich długoterminowy wpływ na otoczenie. Unia Europejska, której wszak jesteśmy członkiem, zmienia jednak się podejście do problemu i z czasem na nas też to wymusi.

Obowiązujące u nas przepisy są mgliste. Prawo budowlane obliguje, aby zapotrzebowanie na energię było utrzymane na ?racjonalnie niskim poziomie?. Niedawna nowela do tej ? dosyć wiekowej ? ustawy wprowadza obowiązek oceny energetycznej budynku. Świadectwa charakterystyki energetycznej obowiązują od 1 stycznia 2009r., a czasokres ich ważności wynosi 10 lat. Wprowadzenie pojęcia ekokosztu również winno dać impuls bardziej proekologicznemu myśleniu.

Dom przyszłości winien być domem niskoenergetycznym przez całe swe trwanie, oraz nie powinien być zależny od surowców nieodnawialnych. To ważny kierunek w dziele powstawania budownictwa zharmonizowanego z naturą, koniecznego dla usunięcia wieloletnich, nawet wielopokoleniowych zaniedbań w tej mierze.

Jerzy Grundkowski