Wydarzenia i nowości Konstrukcje       Publikacje       Producenci Dachy skośne       Publikacje       Producenci Dachy płaskie       Publikacje       Producenci Pokrycia dachowe       Pokrycia ceramiczne             Publikacje             Producenci       Pokrycia cementowe             Publikacje             Producenci       Pokrycia blaszane             Publikacje             Producenci       Papy             Publikacje             Producenci       Gonty bitumiczne             Publikacje             Producenci       Łupek             Publikacje             Producenci       Płyty dachowe             Publikacje             Producenci       Inne             Publikacje             Producenci Dachy zielone       Publikacje       Producenci Dachy odwrócone       Publikacje       Producenci Okno w dachu       Publikacje       Producenci Folie dachowe       Publikacje       Producenci Ocieplenia dachów skośnych       Publikacje       Producenci Ocieplenia dachów płaskich       Publikacje       Producenci Akcesoria dachowe       Publikacje       Producenci Kominy       Publikacje       Producenci Rynny i odwodnienia       Publikacje       Producenci Ochrona odgromowa       Publikacje       Producenci Renowacja       Publikacje       Producenci Chemia budowlana       Publikacje       Producenci Maszyny i narzędzia       Publikacje       Producenci Obróbki blacharskie       Publikacje       Producenci Poddasza       Publikacje       Producenci Wentylacja dachów       Publikacje       Producenci Dom energooszczędny       Publikacje       Producenci Proekologiczne budowanie       Publikacje       Producenci Instrukcje Poradnik       Publikacje       Producenci Dylematy Inne TV Dachy Forum szkół Dla dekarzy       Z życia PSD       Szkolenia Budownictwo w statystykach BHP na budowie Rzeczoznawcy Organizacje branżowe Targi Wydawnictwa Konkursy i szkolenia Kontakt

  Strona główna
 

 

Pobierz odtwarzacz Adobe Flash Player

Ceramiczne pokrycia dachowe

Dach jest jednym z najważniejszych elementów budynku. Nie tylko powinien zapewnić ochronę przed szkodliwym działaniem warunków pogodowych, ale spełniać również walory estetyczno-architektoniczne. Dlatego też niezwykle ważną sprawą jest podjęcie decyzji, z jakich materiałów winien zostać wykonany. Dobór taki nie jest łatwy, ponieważ na rynku znajduje się cała gama różnych materiałów pokryciowych, poczynając od dachówek ceramicznych poprzez wyroby metalowe i cementowe, a na wyrobach bitumicznych kończąc. Każda z tych grup materiałów ma swoje wady i zalety.
Dach, będąc jednym z najważniejszych elementów budynku, wymaga niezwykle starannego wykonania. Każdy błąd przy jego budowie może przynieść w dłuższej perspektywie fatalne skutki. Świadczą o tym katastrofy budowlane spowodowane złym wykonaniem dachu, czy też zaniedbaniem owego okresowego przeglądu i konserwacji.

 - Ceramiczne pokrycia dachowe
 - Ceramiczne pokrycia dachowe

Przy zakupie elementów pokryć dachowych nie bez znaczenia jest świadomość pracy pokryć w ekstremalnych warunkach pogodowych. Dach, a szczególnie jego warstwa zewnętrzna, stale jest narażony na czynniki atmosferyczne. Warstwa zewnętrzna dachu podlega nieustannemu działaniu agresywnych czynników środowiska, takich jak: opady atmosferyczne (deszcze – często kwaśne, śnieg, grad), mechaniczne działanie śniegu i lodu, napór wiatrów, promieniowanie słoneczne, cykliczne i często skokowe zmiany temperatury, woda kondensacyjna, fale dźwiękowe, ptasie odchody, pyły, mchy i porosty. Dobry materiał pokryciowy musi więc charakteryzować się dużą odpornością na wszystkie powyższe czynniki, oraz powinien być jak najbardziej odporny na procesy starzenia.
W następujących po sobie artykułach zostaną przedstawione w skrócie pokrycia dachowe oferowane na polskim rynku budowlanym, a to głównie w celu przybliżenia potencjalnym użytkownikom ich walorów, a także pewnych słabości.
Pracę wykonano w ramach projektu badawczego Nr 7 T08D 005 20 finansowanego przez Komitet Badań Naukowych w roku 2001.

Ceramiczne pokrycia dachowe
Przykłady krajów Europy Zachodniej pokazują, że pokrycia ceramiczne dachów nie tylko nie wyszły z mody, lecz wręcz przeciwnie – przeżywają właśnie renesans. Nie bez powodu dzieje się tak również i w Polsce. Dach wykonany przy użyciu dachówek ceramicznych kojarzony jest z solidnością, trwałością, pięknem – jednym słowem wzbudza zaufanie. Powszechnie przyjmuje się, że dobra dachówka ceramiczna zachowuje swoje walory techniczne oraz estetykę ponad 100 lat, tzn. tyle na ile przewiduje się żywotność całego domu [3]. Potwierdzają to działania producentów, którzy na swoje wyroby wystawiają nawet 50-letnią gwarancję jakości.
Dach ceramiczny, którego podstawowymi składnikami są: dachówka i gąsior ceramiczny, jest łatwy w eksploatacji. Nie wymaga on tak wielu remontów i konserwacji jak np.: dach wykonany przy użyciu papy czy blachy. Jeżeli już remont taki jest konieczny, to z reguły wymienia się nie elementy ceramiczne, lecz np.: drewniane łaty czy deski.

 - Ceramiczne pokrycia dachowe
 - Ceramiczne pokrycia dachowe
Rys. 1. Dachówka karpiówka. Rys. 2. Dachówka esówka (holenderka).
 - Ceramiczne pokrycia dachowe
 - Ceramiczne pokrycia dachowe
Rys. 3. Dachówka zakładkowa z zakładką boczną. Rys. 4. Dachówka marsylka.
 - Ceramiczne pokrycia dachowe
 - Ceramiczne pokrycia dachowe
Rys. 5. Dachówka holenderka płaska. Rys. 6. Dachówka WITA (rzut ukośny).
 - Ceramiczne pokrycia dachowe
 - Ceramiczne pokrycia dachowe
Rys. 7. Dachówka holenderka wysoka. Rys. 8. Dachówka reńska.


Ważną zaletą takiego dachu jest to, iż zbudowany z wielu małych elementów (dachówki, gąsiory, galanteria) umożliwia łatwą i szybką wymianę pojedynczych, uszkodzonych elementów, bez naruszania pozostałej struktury powierzchni i to najczęściej bez konieczności wzywania fachowców, a więc i bez dodatkowych kosztów.
Taka konstrukcja dachu powoduje również, iż nie są przekazywane naprężenia na konstrukcję dachu lub ściany nośne, ponieważ dachówki są w pewnym zakresie względem siebie ruchome.

Oprócz niewątpliwych zalet, dachówki ceramiczne mają ujemne cechy. Podstawową i chyba najważniejszą jest ich znaczny ciężar. Powoduje to konieczność zastosowania silnej konstrukcji nośnej budynku oraz silnej więźby dachowej. Drugą podstawową wadą jest dosyć wysoka cena jednostkowa dachówki, co w połączeniu z większymi niż w innych rozwiązaniach cenami konstrukcji nośnej sprawia, że dach taki może być drogi.

 - Ceramiczne pokrycia dachowe
 - Ceramiczne pokrycia dachowe

Dachówka ceramiczna jest materiałem powierzchniowym służącym do pokrywania lekko nachylonych i stromych pokryć dachowych. Może mieć powierzchnię płaską, wklęsłą, półokrągłą lub falowaną, a dach zrobiony przy jej użyciu wcale nie musi być zawsze czerwony. Obecnie na rynku znajduje się kilkadziesiąt modeli dachówki, w wielu różnych kolorach (od pastelowych po bardzo intensywne) i o zróżnicowanej strukturze powierzchni. Kolory dachówek uzyskiwane są w sposób:
• naturalny – przez zastosowanie naturalnych surowców zawierających składniki barwiące np. tlenki żelaza. W zależności od składu surowca można uzyskać po wypaleniu barwę żółtą, jasnoróżową, jasno i ciemno czerwoną.
poprzez barwienie mas – przed przerobem wstępnym surowców dodawane są minerały wpływające na zmianę koloru np. tlenek manganu – wywołujący ciemnobrązowe, a nawet czarne zabarwienie dachówki.
poprzez angobowanie – polegające na zanurzeniu lub spryskaniu wysuszonej dachówki roztworem glinianego szlamu (angoby). Dzięki temu procesowi można uzyskać wiele różnych kolorów i odcieni dachówki m.in. ciemnoczerwony, miedziany, brązowy, ciemnobrązowy, czarny, zielony.
poprzez pokrycie czerepu dachówki specjalnymi emaliami.

W celu uzyskania atrakcyjnej kolorystyki dachówek ceramicznych np. cieniowanie dachówek, oprócz wymienionych technik barwienia, stosuje się okresowo zmienne warunki wypalania. Wytworzenie atmosfery redukcyjnej podczas wypalania osiąga się poprzez wprowadzenie dodatkowych ilości paliwa do komory spalania. Innym sposobem uatrakcyjnienia dachówki może być odejście od jej tradycyjnej gładkiej powierzchni i wytworzenie powierzchni szczotkowanej, chropowatej, czesanej lub piaskowanej.

 - Ceramiczne pokrycia dachowe
 - Ceramiczne pokrycia dachowe

Kształt dachówek i gąsiorów powinien zapewniać: możliwość łatwego i trwałego mocowania konstrukcji dachowej, łatwość łączenia kolejnych dachówek w rzędach i warstwach, a gąsiorów w rzędach oraz szczelność pokrycia dachowego [3]. Wytrzymałość na złamanie (właściwie: odporność na działanie siły łamiącej) powinna się wahać w zależności od wyrobu od 300 do 1500 N. Dachówki i gąsiory nie powinny przesiąkać przez 3 godziny od początku badania oraz powinny spełniać warunki mrozoodporności tj. wytrzymywać bez uszkodzeń 50 cykli zamrażania i odmrażania (temperatura zamrażania T = –15°C) [5]. Odchyłki od wymiarów długości i szerokości dachówki nie powinny przekraczać 1%, a dla gąsiorów 2%. Jest to ważne szczególnie w przypadku dachówek zakładkowych, gdzie zbyt duże odchylenia mogłyby spowodować złe przyleganie dachówek i w konsekwencji – nieszczelność dachu.
Warto w tym miejscu dodać, że projekt nowej polskiej normy przewiduje dalsze zaostrzenie wymagań dachówek w zakresie mrozoodporności.
Rozróżnienie rodzajów dachówek umożliwia nowa polska norma PN-B-12020 ustanowiona w 1997 roku. Podziału dachówek dokonano w niej w zależności od kształtu i sposobu układania w pokryciach dachowych.

Dachówki bez zakładki
Dachówki bez zakładki należą do najmniej skomplikowanych. Produkowane są metodą pasma ciągnionego. Są łatwiejsze w produkcji i nie wymagają aż tak dużej jak inne dokładności wykonania, gdyż niewielkie odchyłki od wymiarów nie powodują utraty szczelności dachu. Typowym ich przedstawicielem jest dachówka karpiówka (rys. 1).

Jest ona jednym z najstarszych materiałów pokryciowych [3]. Posiada ona kształt płaskiej, wydłużonej, prostokątnej płytki, przy czym jej dolna (czołowa) krawędź może posiadać różne wykroje: prosty, łukowy, segmentowy, kościelny, gotycki lub herbowy. Ponadto w jej górnej części znajduje się jeden lub dwa zaczepy, oraz dwa otwory montażowe służące do przykręcenia (przybicia) jej do łaty. Oprócz tego może posiadać podłużne, symetrycznie rozłożone na jej zewnętrznej (licowej) powierzchni wypusty równoległe do kierunku spływania opadów.
Innym przedstawicielem tej grupy dachówek jest esówka lub holenderka (rys. 2).

 - Ceramiczne pokrycia dachowe
 - Ceramiczne pokrycia dachowe

Posiada ona przekrój w kształcie litery „S”. Jej rynnowe zakrzywienie powierzchni umożliwia szybsze niż w dachówkach płaskich spływanie wody. Jest ona rozpowszechniona na terenie Polski zachodniej i północnej. Dachówka ta pozwoliła zastąpić wytwarzaną wcześniej i stosowaną przy budowie dachów klasztornych dachówki: mnich i mniszka, które były uciążliwe w montażu.

Dachówki zakładkowe
Zastosowanie w tego rodzaju dachówkach od jednej do trzech zakładek, spowodowało znaczny wzrost szczelności dachu, a wynalezienie pod koniec XIX wieku prasy rewolwerowej pozwoliło na poprawę ich jakości i przyczyniło się do ich spopularyzowania.
Najstarszymi i jednocześnie najprostszymi przedstawicielami dachówek zakładkowych są dachówki z zakładką boczną (rys. 3). Podobnie jak przy dachówkach wklęsłych możliwa jest tu duża tolerancja wymiarów. Dachówka ta w odróżnieniu od esówki nie posiada ściętych narożników.

Innymi przedstawicielami dachówek zakładkowych są dachówki z jedną boczną, z górną i z dolną zakładką (zakładka okrężna). Najbardziej znanym ich przykładem jest dachówka z podwójną muldą zwana marsylką (rys. 4), pochodzącą z 1881 r. oraz dachówka holenderka płaska z pojedynczą zakładką (rys. 5).

W grupie dachówek zakładkowych znajdują się również dachówki z wieloma zakładkami. Do bardziej znanych należą: krotoszyńska dachówka WITA (rys. 6), dachówka holenderka wysoka (rys. 7) oraz dachówka reńska (rys. 8).

Głównymi ich zaletami są: przepuszczalność powietrza, wysoka szczelność na wilgoć i opady, odporność na działanie czynników atmosferycznych, możliwość zastosowania na dosyć pochyłe dachy, prosty i szybki montaż oraz łatwość wymiany [3]. Dodatkowym atutem dachówek zakładkowych – w porównaniu np. z karpiówką – jest mniejsza ich ilość potrzebna do wykonania 1 m2 połaci dachowej, niższa waga takiej połaci, a także ich korzystna cena.
Głównymi producentami dachówek ceramicznych w Polsce są firmy: ROBEN w Środzie Śl., WIEKOR w Kunicach k/Legnicy, RuppCeramika w Skarżyńsku, CERABUD w Krotoszynie oraz Fabryka JOPEK w Bytomiu.

Dr inż. Józef Stolecki
Mgr inż. Tadeusz Piechota
Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

WARSTWY – DACHY i ŚCIANY 4'2001

LITERATURA
1. Z. Engel, R. Panuszka: Podstawy akustyki; Skrypty Uczelniane Nr 1152, Wydawnictwo AGH, Kraków 1989 r.
2. J. Błaszczak, A. Blum, A. Siemieniec, A. Skorupa: Wytrzymałość materiałów. Laboratorium badań tworzyw ceramicznych; Skrypty Uczelniane AGH Nr 1493, Kraków 1996 r.
3. D. Jedliński: Pokrycia dachowe; Ceramika Budowlana i Silikaty Nr 1/1998 r., str. 7–10.
4. PN-B-12020 Pokrycia dachowe ceramiczne. Dachówki i gąsiory dachowe.
5. PN-B-12029 Dachówki i gąsiory dachowe. Badania.
6. M. Witek: Dachówki ceramiczne czy cementowe?; Murator Nr 10/1999 r., str. 94–96.
7. K. Medau: Engobieren und Glasieren von Dachziegeln; Ziegelindustrie International, Nr 3/99,
8. J. Ranogajec: Textural Inhomogeneities of Roofing Tiles; Tile & Brick Nr 2/98.
9. Z. Tokarski, S. Wolfke: Korozja ceramicznych materiałów budowlanych; Arkady, Warszawa, 1969 r.
10. G. Stolle: Untersuchungen zur isostatischen Preßformgebung von Dachziegeln; Ziegelindustrie International, Nr 7/1999 r., str. 67–79.
11. Z. Tokarski, S. Wolfke, M. Kałwa, A. Przybyłek, H. Ropska: Surowce ceramiki budowlanej; Wydawnictwa Geologiczne, W-wa 1964 r.

Dr inż. J. Stolecki
Mgr inż. T. Piechota
Fot. CREATON, K. B., W. M.

 
 
do góry



Nasze portale



Partnerzy

  Kontakt