Wydarzenia i nowości Konstrukcje       Publikacje       Producenci Dachy skośne       Publikacje       Producenci Dachy płaskie       Publikacje       Producenci Pokrycia dachowe       Pokrycia ceramiczne             Publikacje             Producenci       Pokrycia cementowe             Publikacje             Producenci       Pokrycia blaszane             Publikacje             Producenci       Papy             Publikacje             Producenci       Gonty bitumiczne             Publikacje             Producenci       Łupek             Publikacje             Producenci       Płyty dachowe             Publikacje             Producenci       Inne             Publikacje             Producenci Dachy zielone       Publikacje       Producenci Dachy odwrócone       Publikacje       Producenci Okno w dachu       Publikacje       Producenci Folie dachowe       Publikacje       Producenci Ocieplenia dachów skośnych       Publikacje       Producenci Ocieplenia dachów płaskich       Publikacje       Producenci Akcesoria dachowe       Publikacje       Producenci Kominy       Publikacje       Producenci Rynny i odwodnienia       Publikacje       Producenci Ochrona odgromowa       Publikacje       Producenci Renowacja       Publikacje       Producenci Chemia budowlana       Publikacje       Producenci Maszyny i narzędzia       Publikacje       Producenci Obróbki blacharskie       Publikacje       Producenci Poddasza       Publikacje       Producenci Wentylacja dachów       Publikacje       Producenci Dom energooszczędny       Publikacje       Producenci Proekologiczne budowanie       Publikacje       Producenci Instrukcje Poradnik       Publikacje       Producenci Dylematy Inne TV Dachy Forum szkół Dla dekarzy       Z życia PSD       Szkolenia Budownictwo w statystykach BHP na budowie Rzeczoznawcy Organizacje branżowe Targi Wydawnictwa Konkursy i szkolenia Kontakt

  Strona główna  >>  Dachy%20zielone
 

 

Pobierz odtwarzacz Adobe Flash Player

Walory ekologiczne dachów zielonych i ich wpływ na klimat miasta

Wprowadzenie na szerszą skalę dachów zielonych wpisuje się w strategię przeciwdziałania negatywnym skutkom zmian klimatu, adaptacji do zmian klimatu i poprawy jakości życia mieszkańców. Podstawowe funkcje dachów zielonych w odniesieniu do klimatu miasta to retencjonowanie wody opadowej, redukcja zanieczyszczeń powietrza i osłabienie negatywnych efektów zjawiska miejskiej wyspy ciepła.

Dachy%20zielone - Walory ekologiczne dachów zielonych i ich wpływ na klimat miasta
Dachy zielone na domu prywatnym w Krakowie. Fot. APK Dachy Zielone
Powodów dla których warto stosować dachy i tarasy zielone jest wiele: klimatyczne, ekologiczne, estetyczne, ponieważ należy redukować emisję CO2 do atmosfery, zachodzi konieczność zapobiegania powodziom i ze względu na potrzebę poprawy jakości życia mieszkańców.

W Polsce tendencję do budowania i projektowania dachów i tarasów zielonych bardzo wyraźnie widać w sektorze prywatnym. Jest ich dużo na prywatnych domach i rezydencjach, w projektach realizowanych przez deweloperów, jest kilka na obiektach handlowych (np. centrum handlowe Tarasy Zamkowe w Lublinie). Mamy też znane i spektakularne inwestycje, jak np. ogród na dachu Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego, dach zielony na Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, Terma Bania w Białce Tatrzańskiej, Opera Podlaska w Białymstoku, czy Międzynarodowe Centrum Konferencyjne w Katowicach.

Ze względów ekologicznych warto stosować te rozwiązania na większą skalę, w sektorze publicznym, na dużych inwestycjach i stymulować budowę dachów zielonych o dużej powierzchni.

Niwelowanie negatywnych skutków zjawiska miejskiej wyspy ciepła

Każdy kto spędził w centrum miasta choć tydzień w okresie letnich upałów wie o czym mowa. Miasta szczelnie zabudowane betonem i asfaltem, z dachami pokrytymi blachą, papą, czy innymi materiałami bitumicznymi nagrzewają się nadmiernie. Efekt chłodzący w takich miastach można uzyskać stosując na dużych obszarach drzewa i tereny zielone oraz wodne. Można też stosować zieleń na dachach - większy obszar dachów i ścian zielonych, obok parków, ogrodów, drzew, jezior, w mieście może pomóc utrzymać panującą tam temperaturę na akceptowalnym poziomie.

Badania prowadzone w Nowym Jorku (Rosenzweig i in. 2006) wykazały, że w upalne letnie popołudnie temperatura powierzchni dachu standardowego może być nawet o 40°C wyższa od temperatury powierzchni dachu zielonego. Średnio (pomiary prowadzone w lipcu 2003) temperatura powierzchni dachu standardowego była wyższa o 19°C w ciągu dnia i niższa o 8 stopni nocą od powierzchni dachu zielonego. Z kolei temperatura wewnątrz budynku pokrytego dachem zielonym była w dzień średnio o 2°C niższa, a w nocy średnio o 0.3°C wyższa.

Aby zapobiec zjawisku miejskiej wyspy ciepła potrzebne byłoby racjonalne planowanie przestrzeni miejskiej, uwzględniające i stymulujące powstawanie dachów zielonych o dużej powierzchni (Walawender, 2015).

Wymierne efekty niwelowania skutków zjawiska miejskiej wyspy ciepła można osiągnąć przy dużych powierzchniach zielonych skupionych blisko siebie. Instalacje rozproszone na dużej powierzchni mogą nie mieć wpływu na redukcję temperatury powietrza. W związku z ocieplaniem się klimatu, zachodzi potrzeba szerszych badań w tym temacie, współpracy nauki z biznesem i samorządami. Potrzeba inwestycji miejskich wykorzystujących na dużych dachach płaskich technologię dachów zielonych. Potrzeba stymulowania inwestycji miejskich, gminnych do stosowania tej technologii.

Dachy%20zielone - Walory ekologiczne dachów zielonych i ich wpływ na klimat miasta
Widok na dachy zielone przy Placu Poczdamskim w Berlinie. Fot. APK Dachy Zielone
Przykładem realizowania przez miasto świadomej polityki w tym zakresie może być Berlin, gdzie na Placu Poczdamskim powstały obok siebie budynki z dachami zielonymi o łącznej powierzchni 40 000 m2. Dachy zielone o tak dużej łącznej powierzchni, obok zbiornika retencyjnego o objętości 3 500 m2 i sztucznego jeziora o powierzchni 13000 m2 stanowią element systemu zbierania, oczyszczania i wykorzystywania krajobrazowego wód opadowych. W Niemczech technologia dachów zielonych jest stosowana na dużą skalę. Rozwija się na styku biznesu oraz nauki i jest wykorzystywana przez władze miejskie do redukcji negatywnych skutków urbanizacji. Takimi doświadczeniami podzielił się z autorem artykułu prof. dr Manfred Köhler z Centrum Doskonalenia Dachów Zielonych przy Uniwersytecie w Neubrandenburgu, który dwukrotnie w 2014 r. gościł u siebie przedstawicieli środowiska naukowego i osoby zajmujące się edukacją związaną z tematyką dachów zielonych z Polski, w ramach projektu pod nazwą „Zamień szare na zielone. Dachy i ściany zielone w Niemczech jako przykład najlepszych praktyk”.

Zielona infrastruktura - pochłanianie zanieczyszczeń i dwutlenku węgla

Dachy zielone i zielona infrastruktura w miastach przyczyniają się do redukcji zanieczyszczeń zawartych w powietrzu – zarówno tych gazowych, jak i pyłowych. Można mówić o efekcie bezpośrednim, ponieważ roślinność występująca na tych powierzchniach produkuje tlen w procesie fotosyntezy, pochłaniając przy tym CO2. Dachy zielone mają również pośredni wpływ na redukcję CO2 – obniżając temperaturę przyczyniają się do oszczędności energetycznych, co pozwala na redukcję zanieczyszczeń (przede wszystkim CO2) emitowanych przy produkcji energii. Oszczędności energii w budynkach wyposażonych w zielone dachy wynikają przede wszystkim z lepszej izolacji termicznej dachu. W okresach zimowych oznacza to oszczędności energii związane z ograniczeniem strat ciepła przez strop, w okresach letnich zmniejszają potrzebę klimatyzowania pomieszczeń. Badania przeprowadzone dla budynków wielopiętrowych w Madrycie (Alcazar i Bass, 2005) wykazały, że oszczędności energii wynoszą 0,5% w sezonie grzewczym oraz 6% w sezonie letnim.

Dachy%20zielone - Walory ekologiczne dachów zielonych i ich wpływ na klimat miasta
Dach naturalny na budynku SAB AG we Friedrichshafen. Fot. Optigruen
Dzięki dachom zielonym następuje także oczyszczenie powietrza z pyłów (kurz, sadza, dym), które osadzają się na powierzchni roślin, a na skutek opadów atmosferycznych zostają spłukane do gruntu. Źródła podają różne szacunki - wg English Nature (2003) 1 m2 zielonego dachu redukuje masę pyłu zawieszonego w ciągu roku równą 0,2 kg, a wg badań Johnsona i Newtona (1996) może to być nawet 0,5 kg. Warto to wziąć pod uwagę w niektórych polskich miastach opanowanych przez smog, gdzie normy zanieczyszczenia powietrza przekraczane są w stopniu alarmującym.

Retencjonowanie wody opadowej przez dachy zielone

Zielone i niebieskie (wodne) obszary to jedno z narzędzi zapobiegania poburzowym podtopieniom, stworzenia przyjemnego miejskiego środowiska i klimatu, a także zróżnicowanego środowiska naturalnego w mieście. Zielone dachy wchłaniają od 50 do 80% rocznego opadu deszczu spadającego na dach, opóźniają spływ deszczówki do kanalizacji, dzięki czemu jest ona mniej przeciążona, wspomagają miejskie systemy kanalizacyjne w krytycznych sytuacjach. Warto wziąć to pod uwagę planując działania przeciwpowodziowe w mieście.

Wprowadzenie opłat za utraconą wodę

Jak podaje Serwis Samorządowy PAP w Ministerstwie Środowiska w Polsce są przygotowywane przepisy, zgodnie z którymi gminy, jeśli nie będą inwestowały w zatrzymywanie wody w środowisku, będą ponosić z tego tytułu opłaty. Aby zmobilizować samorządy do sprawniejszej retencji, resort środowiska zaproponuje mechanizm finansowy tzw. opłatę za utraconą wodę - jeśli na terenie gmin inwestor bądź właściciel zbuduje np. supermarket z dużym wybetonowanym parkingiem i przy okazji nie zapewni odpowiednich instalacji służących retencji, nałożona będzie taka opłata. Opłata za utraconą wodę ma znaleźć się w obecnie opracowywanym nowym Prawie wodnym, którego projekt ma być gotowy do końca pierwszego półrocza br.
Dachy%20zielone - Walory ekologiczne dachów zielonych i ich wpływ na klimat miasta
Farma miejska na dachu w Rotterdamie. Fot. Optigruen

Budowa dachów zielonych – przykłady świadomej polityki na szczeblu krajowym i lokalnym

Pod koniec marca 2015 francuski parlament przyjął ustawę, wg której każdy nowy budynek usługowy (centra handlowe i usługowe, biurowce, hotele) będzie musiał mieć na dachu zieleń lub ogniwa słoneczne (Hołdys, 2015). Podobne działania wspierające rozwój dachów zielonych prowadzone są od dłuższego czasu w Niemczech, Londynie, Bazylei, Chicago czy Portland.

Dobrym przykładem wspierania na szczeblu krajowym i gminnym rozwoju dachów zielonych jako rozwiązań proekologicznych i przeciwpowodziowych jest Dania i miasto Kopenhaga. Dania stworzyła rządowy program, dotyczący działań adaptacyjnych w odniesieniu do zmian klimatycznych, w ramach którego każde miasto miało przygotować plan działań adaptacyjnych w odniesieniu do zmian klimatycznych. Skutkiem zmian klimatu są gwałtowne zjawiska atmosferyczne i anomalia pogodowe np. nawałnicowe deszcze – Kopenhaga doświadczyła poburzowych podtopień w 2011 r., co spowodowało, że politycy zaczęli z większą determinacją działać w kierunku rozwiązań, które będą zapobiegać w przyszłości podobnym katastrofom.

W Kopenhadze powstał Adaptacyjny Plan Klimatyczny, zakładający wiele zielonych inicjatyw i projektów przeciwdziałających negatywnym skutkom zmian klimatu. Jednym z punktów tego programu jest postanowienie, aby miasto adaptowało się do zmian klimatu poprzez zielone dachy i fasady. Powstał program zielonych dachów: od 2010 r. podjęta została decyzja aby wszystkie nowo budowane i modernizowane budynki z dachem płaskim były obsadzane roślinami, obowiązek tworzenia zielonych dachów istnieje w większości planów lokalnych, a plany przyjęte w 2010 i 2011 roku przewidują powstanie ok. 200000 m2 powierzchni zielonych dachów. Program zielonych dachów w Kopenhadze stanowi część większego planu, aby do 2025 r. stać się miastem neutralnym pod względem CO2.

Warto korzystać z takich doświadczeń. Informacje pochodzą z prezentacji „Kopenhaga – program Miasto zielonych dachów”, przedstawionej przez przedstawiciela Ambasady Danii podczas konferencji inaugurującej projekt „Ogród nad głową, czyli szwajcarskie zielone dachy i żyjące ściany modelem i inspiracją dla innowacyjnych działań polskich samorządów na rzecz oszczędności energii i ochrony klimatu”. W ramach tego projektu polskim gminom zostało przekazane szwajcarskie know-how w zakresie wykorzystywania ogrodów na dachach i żyjących ścian, a przedstawiciele polskich samorządów zostali zainspirowani do realizacji podobnych inicjatyw na terenie swoich gmin.

Pionierskie działania we Wrocławiu

Nowatorskie działania w tym zakresie w Polsce można zauważyć we Wrocławiu, gdzie we wrześniu 2015 Rada Miejska przyjęła „Uchwałę nr XV/268/15 w sprawie zwolnień od podatku od nieruchomości powierzchni użytkowych lokali mieszkalnych w ramach projektu intensyfikacji powstawania terenów zieleni w obrębie Miasta Wrocławia”. Zgodnie z uchwałą powierzchnie użytkowe lokali mieszkalnych znajdujące się w budynkach, w których w trakcie obowiązywania uchwały wykonane zostały zielone dachy, czy zainstalowane zostały na ścianach zewnętrznych ogrody wertykalne (wraz z systemem korzeniowym) o powierzchni nasadzeń roślinnych nie mniejszej niż 15 m2, zostają zwolnione od podatku od nieruchomości. Zielony ogród na dachu musi być wielowarstwowy, rośliny powinny być wieloletnie, a warstwa wegetacyjna nie może być mniejsza niż 40 cm. Na podstawie uchwały zwolnieniu nie podlegają powierzchnie użytkowe zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej. Przepisy dokładnie określają wielkość powierzchni lokali mieszkalnych znajdujących się w danym budynku, które podlegają zwolnieniu od podatku w odniesieniu do udziału procentowego dachów zielonych w ogólnej powierzchni dachów oraz powierzchni nasadzeń ogrodów wertykalnych. Uchwała ma obowiązywać do końca 2021 r. i stanowi pierwsze zmiany legislacyjne w zakresie ochrony środowiska, które zapowiadają władze Wrocławia.

Krajowa Polityka Miejska 2023 (KPM)

Stymulacją dla miast i obszarów zurbanizowanych do zrównoważonego rozwoju i poprawy jakości życia mieszkańców stanie się z pewnością Krajowa Polityka Miejska przyjęta na szczeblu rządowym w Polsce w październiku 2015. KPM koncentruje się na najistotniejszych obszarach funkcjonowania miasta, które podzielono na dziesięć wzajemnie przenikających się wątków. Wśród nich znalazły się: kształtowanie przestrzeni, ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu, rewitalizacja oraz niskoemisyjność i efektywność energetyczna. Stosowanie na większą skalę w miastach zielonej infrastruktury, w tym dachów zielonych i ogrodów wertykalnych, wpisuje się w założenia KPM. Dodatkowo, Krajowa Polityka Miejska 2023 choć nie stanowi elementu systemu wdrażania funduszy unijnych, może pomóc optymalnie wykorzystać te środki. Wskazuje różne instrumenty (w tym dostępne fundusze unijne nowej perspektywy), z których rząd i samorządy mogą korzystać realizując jej zapisy.

Dodatkowa przestrzeń do życia i wypoczynku

Poza licznymi walorami ekologicznymi, tarasy i dachy użytkowe, to dodatkowa przestrzeń do życia i wypoczynku. Zastosowanie dachów, tarasów, czy ścian zielonych pozwala w znacznym stopniu poprawić estetykę budynków. Funkcję dachów i tarasów jako dodatkowej powierzchni do życia docenili deweloperzy. W sprzedaży są inwestycje deweloperskie, w których ważnym atutem marketingowym jest to, że mieszkańcy będą mogli korzystać z dachów, czy tarasów zielonych. Można wzmacniać tę tendencję, inspirując się ciekawym trendem obecnym np. w Rotterdamie czy w Nowym Jorku, gdzie na dachach i tarasach powstają farmy miejskie – mieszkańcy z własnej inicjatywy hodują na dachach owoce i warzywa, a nawet zakładają pasieki.

Argumentów za stosowaniem na dużą skalę dachów, tarasów i ścian zielonych w metropoliach jest wiele: przeciwdziałają zmianom klimatu i zmniejszają emisję CO2 do atmosfery, niwelują negatywne skutki urbanizacji, redukują zjawisko miejskiej wyspy ciepła, retencjonują wody opadowe, tworzą przyjazną przestrzeń do życia i wypoczynku, poprawiają estetykę budynków. Warto zastanowić się nad przedstawiony¬mi tu postulatami prowadzenia świadomej polityki związanej z wykorzystaniem potencjału dachów zielonych. Duże miasta w innych krajach tak postępują, przyczyniając się do znacznej poprawy jakości życia swoich mieszkańców. Do dalszego rozwoju branży dachów zielonych w Polsce z pewnością przyczynią się wydane przez Stowarzyszenie DAFA „Wytyczne dla dachów zielonych” FLL.

Piotr Wolański,
Stowarzyszenie DAFA
APK Dachy Zielone
Współpraca: Katarzyna Wolańska
Fot. APK Dachy Zielone, Optigruen International AG


Literatura:
Hołdys A., Manna z dachu, czyli eko-rewolucja w naszych miastach, „Gazeta Wyborcza”, 08.04.2015.
Lewit E. Ambasada Danii, Kopenhaga – Program „Miasto zielonych dachów”, konferencja Ogród nad głową, Kraków 18.01.2103.
Walawender J.P., Wpływ dachów zielonych na warunki klimatyczne w mieście, serwis internetowy ZielonaInfrastruktura. pl, 2015

 
 
do góry



Nasze portale



Partnerzy

  Kontakt