Folie dachowe w parametrach

Paroprzepuszczalne folie dachowe – Folie Wstępnego Krycia – zyskały popularność nie tylko ze względu na lekkość materiału, łatwość montażu i ekonomiczność technologii (nie wymagają deskowania), ale przede wszystkim z uwagi na połączenie funkcji wodochronnych – z jednej strony, oraz właściwości dyfuzyjnych – z drugiej. FWK stanowią barierę dla czynników zewnętrznych, zawiewanego deszczu i śniegu, a jednocześnie umożliwiają dyfuzję pary wodnej z wnętrza budynku. Te nowoczesne materiały izolacyjne chronią konstrukcję dachu oraz warstwę izolacji przed zawilgoceniem, a tym samym poddasze przed utratą ciepła (zawilgocona wełna mineralna traci swoje właściwości termoizolacyjne). Ich wysokoparoprzepuszczalne odmiany umożliwiają montaż bezpośrednio na ociepleniu, bez szczeliny wentylacyjnej. Przed zakupem, warto przyjrzeć się parametrom technicznym folii, by wybrać na dach folię o właściwościach odpowiednich dla danej konstrukcji dachu i pokrycia zasadniczego.

Paroprzepuszczalne folie dachowe znalazły zastosowanie do wszystkich dachów spadzistych, gdzie montaż pokrycia odbywa się w połączeniu z łaceniem, zarówno na pełnym deskowaniu, jak i bezpośrednio na krokwiach. Można je stosować pod różne pokrycia niewymagające deskowania (m.in. dachówka ceramiczna, cementowa i blachodachówka) oraz bezpośrednio na ociepleniu (bez szczeliny wentylacyjnej - otwarte dyfuzyjnie membrany dachowe). Wytwarzane są najczęściej z polipropylenu lub/i polietylenu (np. folie Corotop - na bazie włóknin PP i PP filmu funkcyjnego; Tyvek – polietylen HDPE; Klöber – kombinacja folii z polilefiny). Składać się mogą z jednej warstwy lub kilku.

Najczęściej występują jako wielowarstwowe z warstwą funkcyjną z włókniny polipropylenowej – film grubości ok. 30 mikronów, zabezpieczony po jednej stronie warstwy aktywnej (membrana dwuwarstwowa) lub po obu stronach (trzywarstwowa). Konkurencyjną wobec technologii opartej na filmie mikroporowatym, jest technologia FSPE, polegająca na wielopunktowym wtrysku polietylenu o wysokiej gęstości (grubość warstwy funkcyjnej ok. 220 mikronów – Du Pont).

Mocowane są na zszywki lub gwoździe i łączone specjalistycznymi taśmami. Najnowsze wersje posiadają zintegrowaną taśmę samoprzylepną.

Prezentowane w zestawieniu parametry folii odnoszą się niejednokrotnie do różnych norm, opartych na odmiennych metodach badawczych. Odpowiednią regulację na rynek polski wprowadza dopiero oznaczenie CE (ogólnoeuropejska deklaracja zgodności). Ujednolica zarówno charakterystykę, jak i jakość wyrobów (jednolite metody badawcze i parametry).*

Masa powierzchniowa

Ciężar powierzchniowy większości folii produkowanych w Europie waha się od 60 g/m2 (np. Tyvek Soft) do ponad 300 g/m² (np. mata dzieląca Delta®Trela), a nawet ponad 500g – pod blachy płaskie (np. PERMO®SEC SK).

Właściwością materiałów najczęściej stosowanych w produkcji folii dachowych jest wzrost trwałości tworzywa w stosunku do wzrostu jego masy (większa masa - grubsza folia – większa trwałość). Masa powierzchniowa nie stanowi jednak dobrego odniesienia dla porównań trwałości folii. Na rynku dostępne są folie oparte na nowoczesnych technologiach, które są lekkie a zarazem bardzo mocne, o lepszych parametrach wytrzymałościowych od folii „ciężkich”, opartych na starych technologiach. Zatem cięższe nie zawsze znaczy trwalsze. Dla pewności warto przyjrzeć się parametrom wytrzymałościowym.

Paroprzepuszczalność

Jak sama nazwa wskazuje, folie te charakteryzuje odpowiednia paroprzepuszczalność.
Parametry określające paroprzepuszczalność decydują o klasyfikacji folii i sposobie krycia (z pustką wentylacyjną czy bez). Rozróżniamy folie nisko- i wysokoparoprzepuszczalne.

Wysokoparoprzepuszczalne (otwarte dyfuzyjnie) folie posiadają większą zdolność przepuszczania pary wodnej, powyżej 700 g/m²/24h, co oznacza, że przez 1m² folii może przeniknąć w ciągu doby 700 g pary wodnej (w ściśle określonych warunkach – temperatura, wilgotność, ciśnienie itp.). Dla niskoparoprzepuszczalnych wskaźnik ten nie przekracza 100 g/m²/24h. Folie te, w przypadku występowania użytkowego poddasza (ocieplonego), wymagają szczeliny wentylacyjnej pomiędzy folią a ociepleniem. Wysokoparoprzepuszczalne mogą być montowane bezpośrednio na warstwie ocieplenia, bez szczeliny wentylacyjnej.

Paroprzepuszczalność określana jest w zależności od warunków klimatycznych: temperatury, wilgotności względnej i ciśnienia powietrza, dla których w normach ustalających warunki badania przyjmuje się różne wielkości, co może utrudnić porównanie. Dlatego do porównań stosuje się obecnie współczynnik oporu dyfuzyjnego pary wodnej Sd [m], który podajemy w zestawieniu poniżej.

Sd - równoważna dyfuzyjnie grubość powietrza - charakteryzuje właściwości dyfuzyjne warstwy materiału budowlanego o określonej grubości i odpowiada grubości warstwy powietrza o tym samym oporze dyfuzyjnym. Dla folii wysokoparoprzepuszczalnych wynosi on od 0,02 do 0,2 m.

Zdolność hydroizolacyjna

FWK zabezpieczają poddasze przed wodą z opadów atmosferycznych, przed kondensacją pary wodnej pod pokryciem oraz stanową tymczasową ochronę poddasza, w przypadku uszkodzenia pokrycia zasadniczego, dlatego tak ważną właściwością folii dachowych jest ich wodoszczelność. To ona decyduje o trwałości FWK. O ile paroprzepuszczalność folii, w trakcie użytkowania, zazwyczaj ulega podwyższeniu, w wyniku „rozrzedzenia” materiału, to pozostałe parametry ulegają obniżeniu. Tak jest też i z wodoszczelnością.
Wodoodporność ma szczególne znaczenie zimą, w sytuacji tworzenia się czap lodu pod pokryciem zasadniczym, szczególnie na styku kosza i okapu, które w następstwie zmian temperatur topnieją i powodują zwiększony nacisk wody. Woda łatwo przedostaje się przez zakłady, nieszczelności i otwory montażowe. W czasie zamarzania zmienia się w lód, cały czas naciskając na folię i pozostałe elementy konstrukcji dachu. Ponadto, w przypadku blach dachowych, zimą następuje silna kondensacja pary wodnej pod pokryciem dachowym, co powoduje spływanie wody po FWK.
Wodoszczelność folii dachowych jest równie ważna w miesiącach „ciepłych”, kiedy opady atmosferyczne są intensywnie podwiewane pod pokrycie dachowe.
W zestawieniu folii paroprzepuszczalnych jako parametr porównawczy podajemy powstrzymywaną wysokość słupa wody w metrach lub/i klasę odporności na przesiąkanie wody, zgodną z ujednoliconymi parametrami wprowadzanymi przez standardy europejskie (certyfikat CE).

Odporność na UV

O trwałości folii decyduje jej odporność na promienie UV. Odporność ta, nawet do kilku miesięcy, umożliwia montaż pokrycia zasadniczego z pewnym opóźnieniem. Jednak długo naświetlane folie krócej zachowują swoje właściwości. Zaś pozostawienie nieprzykrytych folii na okres przekraczający termin odporności na UV spowoduje uszkodzenie tworzywa. Folie posiadają odporność nawet kilku miesięczną, lecz są i takie, których odporność określa się na 3-4 tygodnie. Ma ona znaczenie również w przypadku stałego przenikania światła dziennego (poprzez prześwity, szpary i nieszczelności w dachu), które powoli uszkadza folię. Folie wzbogacane w specjalne stabilizatory, opóźniające działanie UV, nie ulegają rozkładowi i przeciekom nawet podczas wieloletniej eksploatacji.

Wytrzymałość

Folie dachowe są szczególnie narażone na rozerwanie podczas układania i przykrywania. Później ochronę stanowi pokrycie zasadnicze. Siły rozciągające, jakie występują na dachu, są wynikiem działania wiatru i „pracy” drewna w konstrukcji. Przemieszczenia towarzyszące tym siłom nie są aż tak znaczące, dlatego dla ochrony przed uszkodzeniem w trakcie eksploatacji nie jest konieczna szczególnie duża elastyczność membrany.

Uszkodzenia, do których doszło w trakcie montażu, zawsze należy zabezpieczyć specjalnymi taśmami zaprojektowanymi do funkcjonowania w skrajnych warunkach (np. wysokie i nieskie temperatury, zmienna wilgotność, starzenie itp.). Niezabezpieczone doprowadzą prędzej czy później do zawilgocenia. Zatem dzięki mocniejszej folii uniknąć możemy niechcianych rozerwań. Im mocniejsza jest membrana, tym też łatwiej dekarz może ją rozpiąć i zamontować pokrycie. Folie układa się z lekkim zwisem, i z tego punktu widzenia wytrzymałość membran nie musi być duża, a samo rozpinanie wymaga niewielkich sił. Mocniejsze odmiany membran warto zastosować w okapach i koszach dachów spadzistych, bardziej narażonych na uszkodzenia w trakcie czynności montażowych i regulacyjnych.

Odporność mechaniczna opisywana jest za pomocą dwóch wskaźników określających odporność na działanie siły zrywającej, w próbach na pasku szerokości 5 cm, oraz na rozdarcie na gwoździu o śr. 2,5 mm. W zestawieniu ujęto pierwszy z nich.

Odporność termiczna

Przy prawidłowo wykonanym dachu, zakres temperatur od - 40°C do + 80°C w pełni odzwierciedla warunki, w jakich użytkowane są folie w naszym klimacie. Prawidłowe funkcjonowanie wentylacji połaciowej likwiduje zagrożenie przekroczenia górnej granicy temperatur. Membrany dachowe doskonale radzą sobie z wysokimi temperaturami, dzięki dyfuzji pary wodnej – mechanizmowi, który zapobiega zawilgoceniu i jednocześnie obniża temperaturę pod pokryciem w okresie letnim. Najbardziej narażone na oddziaływanie wysokich temperatur są dachy pokryte blachą. W okresie upałów, bezpośrednio pod powierzchnią blachy i przy braku właściwej wentylacji, temperatura może znacznie wzrosnąć. Jednak drożny przepływ powietrza w szczelinie wentylacyjnej, przy odległości między folią a blachą 7-10 cm, zapobiega nadmiernemu rozgrzaniu folii. Jeśli brak jest wentylacji, bez względu na uszkodzenie folii przez oddziaływanie temperatury, dach ulegnie zawilgoceniu.

Porównując folie paroprzepuszczalne, warto zwrócić uwagę na ich wodoszczelność, paroprzepuszczalność (wskaźnik Sd), odporność na promienie UV, wytrzymałość oraz budowę (materiał, ilość warstw). Niezależnie od powyższych, wszystkie parametry powinny mieścić się w granicach norm.

Pamiętać jednak należy, że parametry te (poza paroprzepuszczalnością), w miarę upływu lat, ulegną znacznemu obniżeniu, w wyniku działania takich czynników, jak: woda, wysokie i niskie temperatury, siły mechaniczne czy promieniowanie UV. FWK produkowane są głównie na bazie polipropylenu lub/i polietylenu, czyli materiałów o ograniczonej odporności na procesy starzenia. Większą gwarancję jakości materiału dają badania starzeniowe, obecnie powszechnie przeprowadzane – do czego obliguje Norma Europejska.

Przegląd folii paroprzepuszczalnych - pdf

*Dzięki CE każdy producent w obrębie UE spełnia te same kryteria i zamieszcza je w karcie technicznej wyrobu oraz ponosi odpowiedzialność za spełnienie przez produkt wymaganych parametrów. Umożliwia to kontrolę jakości produktów, a także porównanie różnych produktów przeznaczonych do tego samego zastosowania. To duże ułatwienie dla dystrybutorów, sprzedawców, dekarzy, architektów, inwestorów, a szczególnie dla osób niezwiązanych z branżą budowlaną, którym dotychczas mogło być trudno porównać parametry w kartach technicznych.

J. Chrapkowska-Smoter