Wydarzenia i nowości Konstrukcje       Publikacje       Producenci Dachy skośne       Publikacje       Producenci Dachy płaskie       Publikacje       Producenci Pokrycia dachowe       Pokrycia ceramiczne             Publikacje             Producenci       Pokrycia cementowe             Publikacje             Producenci       Pokrycia blaszane             Publikacje             Producenci       Papy             Publikacje             Producenci       Gonty bitumiczne             Publikacje             Producenci       Łupek             Publikacje             Producenci       Płyty dachowe             Publikacje             Producenci       Inne             Publikacje             Producenci Dachy zielone       Publikacje       Producenci Dachy odwrócone       Publikacje       Producenci Okno w dachu       Publikacje       Producenci Folie dachowe       Publikacje       Producenci Ocieplenia dachów skośnych       Publikacje       Producenci Ocieplenia dachów płaskich       Publikacje       Producenci Akcesoria dachowe       Publikacje       Producenci Kominy       Publikacje       Producenci Rynny i odwodnienia       Publikacje       Producenci Ochrona odgromowa       Publikacje       Producenci Renowacja       Publikacje       Producenci Chemia budowlana       Publikacje       Producenci Maszyny i narzędzia       Publikacje       Producenci Obróbki blacharskie       Publikacje       Producenci Poddasza       Publikacje       Producenci Wentylacja dachów       Publikacje       Producenci Dom energooszczędny       Publikacje       Producenci Proekologiczne budowanie       Publikacje       Producenci Instrukcje Poradnik       Publikacje       Producenci Dylematy Inne TV Dachy Forum szkół Dla dekarzy       Z życia PSD       Szkolenia Budownictwo w statystykach BHP na budowie Rzeczoznawcy Organizacje branżowe Targi Wydawnictwa Konkursy i szkolenia Kontakt

  Strona główna
 

 

Pobierz odtwarzacz Adobe Flash Player

Docieplanie dachów skośnych – problemy wykonawcze

Dach jest zespołem elementów przykrywającym budynek od góry i chroniącym go od opadów atmosferycznych, wiatru i wahań temperatury. Dach składa się z konstrukcji nośnej i  pokrycia. Pokrycie dachowe stanowi zewnętrzną warstwę dachu i osłania bezpośrednio budynek od góry. Konstrukcję nośną dachu mogą stanowić różnego rodzaju ustroje drewniane oraz wszelkiego typu konstrukcje metalowe, żelbetowe i inne. W wersji drewnianej, oprócz tradycyjnych wiązań ciesielskich znajdujących zastosowanie w budownictwie mieszkaniowym, rolniczym i sakralnym, stosowane są nowoczesne konstrukcje inżynierskie: głównie klejone konstrukcje prefabrykowane i tzw. budownictwo systemowe.
W budynkach mieszkalnych, użyteczności publicznej itp. pomiędzy stropem nad najwyższym piętrem i  pokryciem dachowym może znajdować się poddasze o charakterze użytkowym lub pomocniczym.

W każdym domu najwięcej ciepła ucieka przez dach, dlatego to on powinien być lepiej izolowany niż inne zewnętrzne przegrody budynku. Aż 25% wszystkich strat cieplnych w domach jednorodzinnych i w zabudowie szeregowej to ciepło tracone przez dach. Dlatego w celu uzyskania pewnych i szybkich oszczędności na ogrzewaniu domu najlepiej ocieplić w pierwszej kolejności poddasze.

Podstawową decyzją, poprzedzającą remont dachu i prace ociepleniowe powinno być ustalenie planowanego sposobu wykorzystania poddasza. Od tego zależy bowiem sposób wykonania ocieplenia – miejsce ułożenia warstwy termoizolacji oraz rodzaj zastosowanych materiałów (oczywiście niezbędne jest także uwzględnienie rodzaju konstrukcji dachu). Wybór zalecanych w danym wypadku materiałów ociepleniowych jest na tyle bogaty, że każdy inwestor może znaleźć wśród nich materiał najlepiej odpowiadający jego potrzebom. 

Drewniane konstrukcje dachów stromych

Współcześnie stosowane konstrukcje dachów uwzględniające ich ocieplenie i wykończenie wnętrza poddaszy, np. deskowaniem lub płytami gipsowo-kartonowymi, bazują przede wszystkim na więźbach jętkowych i płatwiowo-kleszczowych. Jętki, w zależności od ich długości bywają podpierane ścianami stolcowymi lub nie. Jeśli stolce są konieczne, to zdarza się, że trudno jest je ukryć w konstrukcji wewnętrznych ścianek działowych poddasza. Czasem takie drewniane słupy pojawiają się więc w sypialniach lub łazienkach. Fakt ten nie powinien jednak niepokoić inwestorów – przyszłych użytkowników tych pomieszczeń. Widoczna we wnętrzu drewniana konstrukcja stwarza bowiem swoisty miły i ciepły klimat. Podobne problemy jak w więźbie jętkowej mogą wystąpić w wiązarach płatwiowo-kleszczowych. Należy jednak pamiętać, że konieczność wykonania podsufitki zmusza do wprowadzenia dodatkowych belek nośnych w rozstawie około 1m. Z tego względu konstrukcja jętkowa wydaje się bardziej wskazana – jętki występują bowiem już z samej zasady w każdej parze krokwi.
Projektując drewniane wiązary dachowe, należy zwrócić szczególną uwagę na poprawność w rozstawianiu podpór krokwi. Podpory te nie powinny być stosowane rzadziej niż 4,5m. Zaś wolny (nie podparty płatwią w kalenicy) koniec krokwi nie może być dłuższy niż 2,5m. Z uwagi na potrzebę zapewnienia odpowiedniej sztywności połaci dachowej wysięg okapu powyżej 1m wymaga już dodatkowej konstrukcji wsporczo-usztywniającej. Stosowanie nad parterem stropów ogniotrwałych (płytowych lub gęstożebrowych) pozwala na wykorzystanie ich dla podparcia elementów więźby drewnianej – zwykle, więc słupy opiera się na nich za pośrednictwem belek podwalinowych, ułożonych poprzecznie do kierunku rozpięcia stropu. Projektując poddasze użytkowe zwykle dążymy do maksymalizacji projektowanej powierzchni użytkowej. Z tego powodu wprowadzamy często ścianki kolankowe o wysokości około 90cm, które podpierają więźbę. Taką ściankę kolankową można wykonać jako odpowiednio ocieploną ścianę murowaną lub jako szkieletową drewnianą. Ocieplone ścianki o podobnej szkieletowej konstrukcji stosuje się także przy loggiach w dachu oraz w różnego kształtu lukarnach.

Konstrukcje inżynierskie dachów

Więźba może być wykonana z drewna przycinanego na budowie lub zamówionego na wymiar w wytwórni. Można też zlecić przygotowanie gotowych elementów więźby np. całych wiązarów dachowych. Takie rozwiązanie najlepiej sprawdza się na dach o prostym kształcie, na które potrzeba dużo takich samych elementów. Więźbę gotową montuje się łatwiej i szybciej niż tradycyjną. Może ona też mieć lepszą jakość – elementy będą dokładniej przycięte, zaimpregnowane i połączone.
Lekkie konstrukcje szkieletowe stosowane w budownictwie domów jednorodzinnych USA i Kanady dotarły także i do naszego kraju. W systemach o konstrukcji żeberkowej z desek, także elementy więźby są wykonywane z desek. Są to dźwigary kratowe gwoździowane lub z łącznikami w postaci specjalnych płytek kolczastych wciskanych prasą w kilka łączonych elementów. Racjonalność konstrukcji i zużycia w niej drewna sugeruje stosowanie łagodnych nachyleń dachu. Dźwigary takie pozwalają na przekrycie całej szerokości budynku, a nawet na częściowe wykorzystanie przestrzeni poddasza (przy większych nachyleniach połaci). Formy dachów mogą być bardzo różne – od pulpitowych do dwu- i czterospadowych oraz wielopołaciowych (na rzutach wielobocznych).

Odrębną grupę dachowych konstrukcji inżynierskich stanowią krokwie w postaci drewnianych dźwigarów dwuteowych (np. ze środnikiem ze sklejki), klejonych kratownic czy klejonych warstwowo belek o pełnym przekroju. Podstawowym elementem jest zapewnienie takim dźwigarom właściwego podparcia na murłatach, zakotwionych w żelbetowym wieńcu ogniotrwałego stropu poddasza. W takim przypadku strop ten przejmuje dużą siłę rozporu od krokwi i dzięki temu możliwe jest wyeliminowanie podpór pośrednich dla tych wiązarów.

Omówione tu konstrukcje dachów bazują przede wszystkim na drewnie – materiale łatwym w obróbce i łatwo dostępnym w składach budowlanych. Istnieje oczywiście także możliwość wykonania więźby dachowej stalowej – z profili walcowanych lub zimnogiętych oraz w formie kratownic żelbetowych, lecz konstrukcje z tych materiałów są w budownictwie jednorodzinnym stosowane raczej rzadko.

Zalecenia wykonawcze docieplania dachów skośnych

Dachy skośne poddaszy mieszkalnych stanowią wielowarstwową przegrodę, dla której konstrukcję wsporczą stanowią krokwie o symetrycznym dużym kącie nachylenia do poziomu. Każdy stromy dach zbudowany jest z zewnętrznej warstwy pokrycia dachu, izolacji wiatroszczelnej, wentylowanej szczeliny powietrznej izolacji termicznej, paroizolacji w pomieszczeniach wilgotnych oraz warstwy wewnętrznej – podsufitki.

Montaż ocieplenia do konstrukcji wsporczej może być realizowany w ten sposób, że termoizolacja jest ułożona na krokwiach, miedzy krokwiami lub mocowana do krokwi od dołu. Podczas budowania czy remontu dachów istotne jest dobranie właściwych wymiarów szczeliny wentylowanej, właściwych wymiarów otworu wlotu i wylotu powietrza ze szczeliny w kalenicy, w celu uzyskania optymalnych walorów termoizolacyjnych dachu oraz odprowadzenia pary wodnej ze szczeliny dyfundującej z wnętrza budynku do szczeliny, w warunkach klimatycznych roku.

Dach ocieplony od spodu krokwi znajduje między innymi zastosowanie w przypadku małej wysokości krokwi dachowych, gdy wymagana grubość termoizolacji nie pozwala na umieszczenie ocieplenia między krokwiami. Zaletą tego rozwiązania jest możliwość ocieplenia więźby dachowej podczas adaptacji strychu dla celów mieszkalnych; istnieje tu możliwość prowadzenia prac bez względu na warunki atmosferyczne oraz bez potrzeby demontażu dotychczasowego pokrycia dachu. Rozwiązanie to daje możliwość wykonania ciągłej, jednorodnej warstwy izolacji termicznej.

Płyty termoizolacyjne można mocować za pomocą długich gwoździ z podkładkami ażurowymi z tworzywa sztucznego bezpośrednio od spodu krokwi. Płyty te muszą się charakteryzować małym współczynnikiem przewodzenia ciepła, odpowiednią wytrzymałością oraz sztywnością w celu przeniesienia ciężaru własnego i podsufitki. Często mocuje się je w kilku warstwach, aż do uzyskania wymaganej grubości termoizolacji, z równoczesnym przesunięciem styków kolejnych warstw o połowę szerokości płyty. Jako ocieplenie stosuje się następujące materiały: płyty z trzciny pospolitej, płyty styropianowe, płyty z wełny mineralnej, płyty wiórowo-cementowe, płyty pilśniowe porowate, płyt izolacyjne z włókien poliestrowych, płyty styropianowe samogasnące, płyty ze sztywnej pianki poliuretanowej, np. PSW-460/A. Na warstwy wykończeniowe lub na podsufitkę poddasza mieszkalnego można zastosować deskowanie szczelne lub płyty gipsowo-kartonowe, tzw. płyty suchego tynku.
Mimo wielu zalet płyt gipsowo-kartonowych stanowią one „zimną warstwę” i nie posiadają właściwości akumulacji ciepła. Wady tej nie mają tynki, głównie wapienne i cementowo-wapienne, które gromadzą ciepło i przez to znacznie polepszają mikroklimat wnętrza. Sposób wykonania tynku na płytach termoizolacyjnych przedstawia rys.1.

 - Docieplanie dachów skośnych – problemy  wykonawcze
Rys. 1. Sposób mocowania termoizolacji od spodu krokwi i wykonanie tynku na płytach termoizolacyjnych

Po przybiciu termoizolacji do krokwi dachowych za pomocą długich gwoździ z podkładkami przykleja się do tych płyt siatkę z włókna szklanego lub cienką siatkę metalową. Ze względu na małą odporność niektórych termoizolacji na czynniki chemiczne, np. styropianu, zaleca się użycie kleju stosowanego w systemach dociepleń budynków, i po takim przygotowaniu podłoża wykonuje się na nim tynk dwuwarstwowy jak na rys.1.
Prawidłowy układ warstw w dachu skośnym z termoizolacją pod krokwiami pokazano na rys.2.

 - Docieplanie dachów skośnych – problemy  wykonawcze
Rys. 2. Przekrój poprzeczny przez skośny dach szczelinowy poddasza mieszkalnego z termoizolacją pod krokwiami

Między pokryciem dachowym, opartym na łatach równoległych do okapu a deskowaniem grub. 1,9 cm na krokwiach dachowych, występuje szczelina wentylowana dzięki łatom (kontrłatom) prostopadłym do okapu, przybijanym poprzez deskowanie do krokwi od góry. Dodatkowo na deskowaniu pełnym na krokwiach występuje tzw. wiatroizolacja, która tworzy drugą płaszczyznę odwodnienia dachu, wykonana z papy izolacyjnej lub z papy podkładowej, lepiej jednak zastosować tzw. folię zbrojoną paroprzepuszczalną i równocześnie wodoszczelną. Konstrukcję wsporczą stanowią krokwie belkowe o przekroju 10x20 cm, o rozstawie 80 cm. Materiał izolacyjny w postaci płyt półsztywnych i sztywnych jest mocowany od dołu krokwi na deskowaniu ażurowym. Właściwości termoizolacyjne przegród charakteryzuje współczynnik przenikania ciepła oznaczany literą U. Współczynnik ten określa ilość ciepła przepływającego przez 1m2 przegrody w czasie 1 godziny, gdy różnica temperatur powietrza po jednej i drugiej stronie tej przegrody wynosi 1 stopień. Maksymalne wartości współczynnika przenikania ciepła dla ścian, stropów i stropodachów podane są w Dz. U. RP nr 15/1999 r. poz. 140 w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, a sposób obliczeń podano w normie PN-EN ISO 6946+A1:1999 „Elementy budowlane i części budynku. Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła. Sposób obliczeń”.

Grubość warstwy termoizolacyjnej

Grubość izolacji cieplnej, np. z wełny mineralnej należy przyjmować w zależności od zastosowanych warstw przekroju przegrody (sufitu, połaci dachowej, stropu i ścianek) oraz taką, by poddasze było energooszczędne.
Współczynnik przenikania ciepła U=1/(R+0,1) (dawniej k0) musi spełniać warunek:
U + DU + DU0 £ Umax = 0,30 [W/m2K]  (obliczanie wg PN-EN ISO 6946)
Praktycznie uwzględniając dodatki DU + DU0 = 0,10 (na poprawki oraz mostki cieplne) minimalna grubość ocieplenia, np. wełną mineralną wynosi 20 cm, dając współczynnik U = 0,19 [W/m2K].
Biorąc pod uwagę:

  • energooszczędność (wskaźnik E < E0),
  • warunki normowe i wykonawstwo w krajach anglosaskich i skandynawskich,
  • praktyczną konieczność uwzględnienia np. okien połaciowych oraz wentylacji,
  • w niedalekiej przyszłości bardzo prawdopodobne zaostrzenie warunków dla budynków energooszczędnych,
  • stały wzrost cen nośników energii, zaleca się zwiększenie grubości ocieplenia min. o 2-5 cm w stosunku do obecnych wymogów ustawowych. Stąd też należy przyjąć łączną grubość ocieplenia z płyt izolacyjnych:
  • dla l = 0,034 równą 22 cm,
  • dla l = 0,037 równą 25 cm.
  • współczynnik przenikania ciepła U = 0,15 [W/m2K].

Wytyczne użytkowe

Dla zapewnienia ciągłości termoizolacji ze ścianami zewnętrznymi wełnę mineralną należy układać wg rys.3. jako warstwę główną:
A – na skrajnych połaciach dachowych, poczynając od stropu (za murłatą) oraz na suficie poddasza, najczęściej w przestrzeni pomiędzy jętkami lub kleszczami,
B – pomiędzy jętkami w suficie poddasza, a następnie na obu skośnych połaciach dachowych, ściankach i stropie oddzielających przestrzeń nieprzełazową.

 - Docieplanie dachów skośnych – problemy  wykonawcze
Rys. 3. Warianty ocieplenia poddasza

Warstwy w ocieplonym dachu - Wybór materiału

Tylko zastosowanie odpowiedniej grubości ocieplenia daje gwarancję energooszczędnego dachu. Wełna mineralna grubości 20 – 25 cm daje opór cieplny ok. 6 m2K/W, co sprawia, że przez dach nie będzie uciekało cenne ciepło. Dachy o mniejszym oporze cieplnym, mimo że spełniają wymagania przepisów zawartych w „Warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie” (Dz.U. Nr 15/99r.) oraz rozporządzeniu o audycie energetycznym (Dz.U. Nr 79/99r.), nie zapewnią pełnej energooszczędności. Pozostaje pytanie jaki materiał wybrać? Najbardziej popularne to wełna mineralna i styropian. Oprócz właściwości izolacyjnych, przed dokonaniem wyboru należy przeanalizować inne cechy materiału przeznaczonego na izolację termiczną połaci dachowych. Bardzo ważną cechą jest paroprzepuszczalność. Wełna mineralna jest materiałem paroprzepuszczalnym, bez względu na to jak nazywa się producent. Nie mniej ważną cechą jest ognioodporność wełny mineralnej, co w praktyce czyni ją najpewniejszą zaporą ogniową. Właśnie ze względu na znikomą paroprzepuszczalność i oczywiście palność nie zaleca się stosowania na poddaszach styropianu. W przypadku użycia styropianu istnieje duże prawdopodobieństwo, że para wodna wykropli się już na powierzchni izolacji, powodując zawilgocenie płyt wykończeniowych np. gipsowo-kartonowych i krokwi.

Ważne jest zachowanie kilku podstawowych zasad, aby jak najlepiej wykorzystać wszystkie zalety wełny mineralnej jako materiału izolacyjnego do poddasza. Otóż często zdarza się, że zalecana grubość ocieplenia, czyli 22-25 cm, jest większa niż wysokość krokwi. Dlatego najczęściej stosuje się dwie warstwy wełny. Pierwszą układa się między krokwiami, drugą pod krokwiami (od strony strychu). Takie rozwiązanie eliminuje podłużne mostki termiczne, którymi są krokwie (drewniane krokwie przewodzą parokrotnie więcej ciepła niż wełna mineralna układana pomiędzy nimi), oraz pozwala uzyskać dodatkowe zabezpieczenia przeciwpożarowe głównych elementów konstrukcyjnych dachu. Jednak tylko w przypadku prawidłowo wykonanej izolacji, będzie ona dobrze spełniała swoje zadanie.

Układanie płyt z wełny mineralnej między krokwiami nie stanowi większego problemu, gdyż dzięki swej sprężystości płyty samodzielnie utrzymują się między nimi. Nie jest wymagane zastosowanie dodatkowych konstrukcji wsporczych takich jak skratowanie, sznurek, listewki itp. Płyty z wełny mineralnej o odpowiedniej sprężystości nie opadają pod ciężarem własnym, co zdarza się w przypadku maty. Wiotkie maty nie utrzymują się same pomiędzy krokwiami i trudno je zachować w odpowiednim położeniu. Wszystkie prace związane z ocieplaniem dachów skośnych płytami z wełny mineralnej może wykonać jedna osoba. Izolowanie wełną mineralną jest także procesem bardzo ekonomicznym z uwagi na minimalną ilość odpadów. Można bowiem kawałki płyty o potrzebnej szerokości wynikającej z rozstawu krokwi przyciąć np. z wielkowymiarowej zrolowanej płyty. Zaleca się, aby płyty docinać z dwucentymetrowym naddatkiem i układać oznaczoną wierzchnią stroną do wewnątrz pomieszczenia. Naddatek powoduje, że wełna mineralna wciska się i szczelnie wpasowuje się w przestrzeń pomiędzy krokwie. Pierwsza warstwa wełny umieszczona między krokwiami, dzięki sprężystym właściwościom trzyma się w zasadzie sama, natomiast drugą warstwę należy odpowiednio przymocować. Najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie np. metalowego rusztu podobnego do rusztu w sufitach podwieszonych. Ten sposób pozwala ułożyć płyty drugiej warstwy tak, że linie ich łączenia przebiegają prostopadle do linii łączenia pierwszej warstwy. W ten sposób redukujemy mostki termiczne w ocieplanej połaci dachu.

Prawie żadne pokrycie dachowe nie jest idealnie szczelne. Dlatego aby woda, która ewentualnie przedostanie się pod pokrycie, nie zawilgociła konstrukcji dachu, trzeba jeszcze wykonać dodatkowe wstępne krycie. Tradycyjnie jest to sztywne poszycie z papą, nowszym rozwiązaniem jest folia dachowa. Większość materiałów pokryciowych układa się na ruszcie z łat i kontrłat, dlatego można pod nie stosować zarówno sztywne poszycie z papą jak i folię dachową. Tylko pokrycia miękkie, czyli papa i dachówki bitumiczne, muszą być zawsze układane na sztywnym poszyciu. To, jak powinien być wykonany dach, zależeć będzie przede wszystkim od tego czy zastosujemy sztywne poszycie z desek i papę, czy folię dachową, oraz od rodzaju użytej folii.

Dach z wysokoparoprzepuszczalną folią dachową

Paroprzepuszczalność wysokoparoprzepuszczalnej folii dachowej powinna przekraczać ponad 700 g/m2/dobę. Jest droższa od niskoparoprzepuszczalnej, ale może się stykać z ociepleniem, dzięki czemu dach z taka folią łatwiej jest dobrze wykonać. Łaty i kontrłaty musza być wykonane z dobrego drewna i zaimpregnowane, a ich przekrój powinien być dobrany do ciężaru pokrycia. Konstrukcja dachu (krokwie) powinny być wykonane z drewna suszonego komorowo i czterostronnie struganego. Ocieplenie z wełny musi mieć co najmniej 15 cm grubości, zależnie od parametrów zastosowanej wełny, ale nie opłaca się dawać więcej niż 25 cm. Szczelina wentylacyjna w dachu z folią wysokoparoprzepuszczalną jest tylko jedna: pomiędzy folią dachową a pokryciem np. z dachówek ceramicznych. Jeśli jako poszycie zamocowano na krokwiach wysokoparoprzepuszczalną folię wstępnego krycia, nie trzeba pozostawiać szczeliny między nią i wełną. Do krokwi można wtedy przybić cieńsze łaty – grubości 3cm. Różny może być sposób mocowania łat. Można je nabić wzdłuż krokwi – wtedy wełnę układa się do nich równolegle. Można tez przybić łaty prostopadle do krokwi – wtedy jedną warstwę wełny układa się między krokwiami, drugą (prostopadle do pierwszej) między łatami. Potem od spodu warstwy wełny mocuje się folię paroizolacyjną, która zapobiegnie przenikaniu pary wodnej do warstwy ocieplenia. Sufit zwykle wykańcza się płytami gipsowo-kartonowymi. Płyty gipsowo-kartonowe będące elementem wykończenia dachu od strony mieszkalnej mogą być zamocowane bezpośrednio do krokwi, ale lepiej zamocować je na ruszcie, który zamortyzuje ewentualne naprężenia konstrukcji dachu. Ruszt do mocowania płyt gipsowo-kartonowych może być stalowy lub drewniany.

 - Docieplanie dachów skośnych – problemy  wykonawcze
Rys. 4. Prawidłowy układ warstw w ocieplonym dachu z wysokoparoprzepuszczalną folią dachową

Dach z niskoparoprzepuszczalną folią dachową

Paroprzepuszczalność niskoparoprzepuszczalnej folii dachowej nie powinna przekraczać 100 g/m2/dobę. Jest tańsza od wysokoparoprzepuszczalnej, ale w dachu z taką folią trzeba pozostawić dwie szczeliny wentylacyjne. Pierwsza szczelina wentylacyjna musi pozostać między folią dachową a pokryciem. Druga szczelina wentylacyjna musi pozostać miedzy ociepleniem a folią niskoparoprzepuszczalną i powinna mieć 3¸4 cm. Żyłka lub drut miedziany rozpięte między krokwiami ułatwią wykonanie szczeliny powietrznej o stałym przekroju. Między krokwiami zmieści się tylko około 11-12cm wełny – łaty muszą więc mieć grubość odpowiednio około 7-8cm.

 - Docieplanie dachów skośnych – problemy  wykonawcze
Rys. 5. Prawidłowy układ warstw w ocieplonym dachu z niskoparoprzepuszczalną folią dachową

Dach ze sztywnym poszyciem z desek

Wstępne krycie dachu stanowi papa ułożona na sztywnym poszyciu z desek lub płyt drewnopochodnych. Szczelina wentylacyjna musi pozostać między ociepleniem a poszyciem z desek i powinna mieć 3¸4 cm. Żyłka lub drut miedziany rozpięte między krokwiami ułatwią wykonanie szczeliny wentylacyjnej o stałym przekroju. Można też zastosować folię, która dodatkowo zabezpiecza ocieplenie przed wilgocią, jeśli ta przedostanie się przez pokrycie. Wysokość krokwi zwykle nie jest wystarczająca, aby w przestrzeni między nimi zmieściła się tak gruba warstwa izolacji. Zwykle należy jeszcze pozostawić około 3cm przerwę pomiędzy poszyciem a materiałem izolacyjnym na szczelinę wentylacyjną. Powoduje to zazwyczaj konieczność zwiększenia wysokości krokwi przez przybicie do nich nadbitek z łat lub desek.

 - Docieplanie dachów skośnych – problemy  wykonawcze
Rys. 6. Prawidłowy układ warstw w ocieplonym dachu ze sztywnym poszyciem z desek

Innym sposobem ocieplania dachu jest wypełnienie przestrzeni pomiędzy krokwiami materiałem izolacyjnym tylko takiej grubości, jaka jest możliwa ze względu na wysokość przekroju krokwi. Pozostałą warstwę izolacji trzeba umieścić pomiędzy łatami odpowiedniej grubości, przybitymi prostopadle do krokwi. Ten sposób jest szczególnie godny polecenia, gdyż przynajmniej częściowo eliminuje mostki cieplne, czyli słabsze pod względem cieplnym miejsca przegrody, jakimi są krokwie.
Do izolowania połaci dachowych najczęściej stosuje się wełnę mineralną. Materiał izolacyjny powinien być ułożony w dachu starannie, bez pozostawiania przerw, szczelin, ale też bez zgnieceń. Należy również zapobiec przemieszczaniu się materiału izolacyjnego wewnątrz dachu (np. zsuwaniu się wełny wzdłuż połaci dachowej). Izolacja cieplna z wełny mineralnej powinna być dokładnie osłonięta od strony wnętrza folią paroizolacyjną. Dzięki niej ciepłe, wilgotne powietrze z wnętrza domu nie wnika do przegrody. Groziłoby to wykropleniem (kondensacją) pary wodnej w izolacji termicznej. Zawilgocenie izolacji, a zimą także jej zamarznięcie, to nie tylko wyższe rachunki za ogrzewanie, ale także groźba szybkiego zniszczenia dachu.

Mocowanie wełny

Wełnę mineralną można mocować np. miękkim drutem wiązałkowym, czyli drutem grubości 1,5-2mm przeznaczonym do wiązania zbrojenia. Na krokwiach (lub na listwach, dzięki którym można w dachu zastosować grubszą izolację niż na to pozwala wysokość samych krokwi) nabija się gwoździe w odstępach co 30-40cm. Następnie mocuje się do nich drut rozpięty między sąsiednimi krokwiami. Na powstałej siatce układa się wełnę mineralną, a następnie od spodu mocuje się – zszywkami wbijanymi do krokwi – folię paroizolacyjną.

Listwy zwiększające wysokość krokwi często są przybite prostopadle do długości krokwi. Jeżeli ich rozstaw nie przekracza 60cm i folia paroizolacyjna ma grubość powyżej 0,2mm, to po przymocowaniu jej partiami do kolejnych listew, można bezpośrednio na niej układać wełnę. Folię należy wtedy mocować zszywkami wbijanymi równolegle do długości listew i dosyć gęsto – w odstępach około10cm.

Prace przy ocieplaniu dachu, na którym wykonano pokrycie, można praktycznie wykonywać przez cały rok, ale oczywiście najlepiej to zrobić w temperaturze powyżej zera. Szczególnie trudno je prowadzić, gdy jest wilgotno. Obojętne, czy jest to spowodowane warunkami atmosferycznymi, czy intensywnym ogrzewaniem świeżo wybudowanego domu, w którym pełno jest wilgoci technologicznej zwartej w murach, stropach, tynkach i  podkładach podłogowych. W tym drugim wypadku wilgoci bywa tak dużo, że woda wręcz ścieka po wewnętrznej stronie poszycia dachowego. W takiej sytuacji lepiej z ociepleniem dachu poczekać do wiosny.

Folie, które chronią dom

Wszystkie folie dachowe chronią konstrukcję i izolację cieplną dachu przed wiatrem, pełnią więc w dachu podobną funkcję jak wiatroizolacja w ścianach. Jednocześnie chronią dach przed nawiewanym pod pokrycie śniegiem i deszczem. Jeśli woda przedostanie się pod pokrycie, czego nigdy nie można wykluczyć, nie zawilgoci konstrukcji ani izolacji, tylko spłynie po folii. Folie dachowe są tak zbudowane, że mimo iż nie przepuszczają wody w mniejszym lub większym stopniu przepuszczają parę wodną i to w dodatku tylko w jedną stronę. Warto o tym pamiętać, bo to najistotniejsza cecha folii dachowych. Ona to sprawia, że folia taka nie może być zastąpiona inną – nie przepuszczającą pary wodnej. Od tego, jak dużo folia przepuszcza pary wodnej zależy to, jak i w jakim dachu może być zastosowana. Folie dachowe nazywane są też foliami wstępnego krycia, ponieważ są wystarczającym zabezpieczeniem przed deszczem, by można je ułożyć na dachu i na jakiś czas pozostawić – do czasu ostatecznego pokrycia np. dachówką. Trzeba jednak pamiętać, że folie nie są odporne na promieniowanie ultrafioletowe i dlatego nie mogą pozostawać odkryte dłużej niż 1 ¸ 4 miesiące (zależnie od rodzaju). Łatwiej poprawnie ocieplić dach, gdy zastosuje się folię wysokoparoprzepuszczalną. Nie trzeba wtedy pozostawiać szczeliny wentylacyjnej pomiędzy folią a ociepleniem. Paroprzepuszczalność jest to zdolność folii do przepuszczania pary wodnej. Oznacza to, że w przypadku folii wysokoparoprzepuszczalnej przez 1m2 folii przenika w ciągu doby więcej niż 700 g pary wodnej. Takie folie stosuje się zamiast sztywnego poszycia i papy wtedy, gdy poddasze ma być ocieplone, a na dachu na łatach i kontrłatach będą ułożone dachówki ceramiczne, cementowe lub blachodachówka. Spośród wszystkich rodzajów folii tylko folia wysokoparoprzepuszczalna może stykać się z izolacją cieplną – nie ma obawy, że izolacja cieplna i konstrukcja dachu zostaną przez to zawilgocone. Są też specjalne folie wysokoparoprzepuszczalne, które można układać – zamiast papy – na sztywnym poszyciu z desek lub płyt drewnopochodnych. Ocieplając dach, na którym ułożone jest sztywne poszycie i folia, trzeba pamiętać, że pomiędzy deskowaniem a izolacją cieplną zwykle powinna być szczelina wentylacyjna.

Folie niskoparoprzepuszczalne to najtańsze folie dachowe, dlatego są chętnie stosowane, często jednak niepoprawnie. Trzeba bowiem pamiętać, że taką folię można stosować w ocieplonym dachu tylko wtedy, gdy pomiędzy izolacją cieplną a folią pozostawi się szczelinę wentylacyjną, którą będzie odprowadzana wilgoć przedostająca się z wnętrza domu. Folia ta ma zbyt małą paroprzepuszczalność, aby wilgoć mogła się przez nią wydostać w całości, a jej nadmiar skraplając się tuż pod folią, zawilgacałby konstrukcję oraz izolację dachu.
W praktyce wykonanie szczeliny pomiędzy ociepleniem a folią jest trudne i pracochłonne, dlatego jeśli dach ma być ocieplony, bezpieczniej i prościej jest zastosować droższą folię wysokoparoprzepuszczalną.

Problemy wentylacji

Różnorodność stosowanej konstrukcji więźby dachowej i rodzaju pokrycia dachów wymaga indywidualnego wyboru sposobu ocieplenia. Nie mniej jednak możemy wyróżnić najczęściej spotykane dwa podstawowe typy ocieplania dachów skośnych. W przypadku pełnego deskowania lub poszycia ze sklejki, pokrytego papą lub folią wiatroizolacyjną, trzeba koniecznie zastosować 2-4 centymetrową szczelinę powietrzną między deskowaniem a ociepleniem. Należy zadbać o to, aby w szczelinie występowała cyrkulacja powietrza, co wymaga zagwarantowania ciągłego dopływu powietrza z zewnątrz przez wloty. Wentylację połaci (powierzchnie wlotu i wylotu) należy dobierać tak, aby prędkość przepływu powietrza była niewielka i wynosiła około 0,2 m/sek. Taka wentylacja to szczelina pod deskowaniem lub folią wstępnego krycia z otworami wlotu i wylotu powietrza odpowiednio:

  • pod okapem i w kalenicy dachu,
  • pod okapem i w ścianach szczytowych powyżej jętki lub kleszczy w pobliżu kalenicy.

Otwory te powinny być zabezpieczone przed owadami siatkami metalowymi. Całkowity przekrój tych otworów to minimum 1/300-1/200 wentylowanej powierzchni dachu.
Przepływające powietrze odprowadza parę wodną na zewnątrz. Zapobiega to zawilgoceniu izolacji, a także gniciu konstrukcji drewnianej. Brak szczeliny wentylacyjnej (lub jej przerwanie – np. wskutek niewłaściwego ułożenia izolacji) grozi zawilgoceniem wełny, jej zamarzaniem i w związku z tym spadkiem właściwości izolacyjnych, a także destrukcją biologiczną nie tylko materiału izolacyjnego, ale także poszycia dachu. W przypadku zastosowania w konstrukcji dachu folii wiatroizolacyjnej o paroprzepuszczalności powyżej 1100 g/m2/dobę szczelinę wentylacyjną można pominąć. Wówczas warstwa ocieplenia między krokwiami wypełnia całą przestrzeń na całej wysokości krokwi i styka się z folią wiatroizolacyjną.

W pomieszczeniach średnio wilgotnych np. łazienka, kuchnia, WC należy pamiętać o paroizolacji, a także o sprawnej wentylacji grawitacyjnej. W pozostałych pomieszczeniach np. pokojach, korytarzach, gdzie występuje mniejsze ciśnienie pary, nie stosujemy paroizolacji. Niewielka ilość wilgoci w tych pomieszczeniach zostaje odprowadzona przez połać dachową dzięki paroprzepuszalności wełny mineralnej.

Niezależnie od konieczności wentylowania w dachu wełny mineralnej dobrze jest również zapewnić przewietrzanie przestrzeni miedzy folią dachową (lub deskowaniem krytym papą) a pokryciem (zwłaszcza dachówkami ceramicznymi i cementowymi). Może pojawić się tam wilgoć pochodząca z drobinek wody wdmuchanych przez silny wiatr lub ze skroplonej pary wodnej. W prostych, małych dwupołaciowych dachach swobodny ruch powietrza pod dachówkami zwykle zapewniają otwory przy okapie i kalenicy. Jeśli w dachu jest dużo kominów i okien połaciowych, przepływ powietrza będzie utrudniony. Jeszcze bardziej skomplikuje się wentylowanie w dachach o złożonym kształcie, z licznymi załamaniami, koszami i mansardami. W takich sytuacjach montuje się dachówki wentylacyjne. Nie zastępują one otworów przy okapie i kalenicy, ale punktowo wspomagają wentylację dachu. Szczególnie polecane są przy kryciu dachów o znacznych powierzchniach, w których zastosowano folię dachową o dużej paroprzepuszczalności, a do niej dociśnięto wełnę mineralną. Liczbę dachówek wentylacyjnych w dachu ustala projektant zależnie od wielkości i charakteru powierzchni dachu oraz wielkości otworów wentylacyjnych wybranej dachówki. Jeśli otwory w dachówkach są duże (zależy to od rodzaju dachówki), producenci zwykle montują w nich kratkę chroniącą przed ptakami. Biorąc pod uwagę powyższe zalecenia należy pamiętać, że w poddaszu użytkowym zawilgoceniom kondensacyjnym można zapobiegać poprzez:

  • umożliwienie swobodnego przenikania i odpływu pary wodnej poprzez membranę lub z wentylowaną szczelinę, oraz jednoczesne,
  • zastosowanie nad pomieszczeniami wilgotnymi paroizolacji, która ograniczy przenikanie (dyfuzję) pary wodnej przez elementy przegrody, kierując jej nadmiar do kratki wentylacyjnej.

Dla pokryć dachowych nieszczelnych dla pary (sama dachówka, blacha fałdowa) należy stosować wiatroizolację, która od strony zewnętrznej nie przepuszcza powietrza i wody. Zabezpiecza tym samym przed niepożądanymi skutkami schładzania ocieplenia i ewentualnych przecieków pokrycia, zaś od strony wewnętrznej odpowiednio dobrana wiatroizolacja to w pełni paroprzepuszczalna membrana (powyżej 1100 g pary wodnej na 1m2/24h).

Podsumowanie

W procesie ocieplania dachów skośnych należy zawsze pamiętać o pozostawieniu szczeliny wentylacyjnej pomiędzy nieprzepuszczającym pary wodnej pokryciem dachu a izolacją cieplną. Brak tej szczeliny utrudni odprowadzenie wilgoci z poddasza i przyspieszy gnicie drewna, niszczenie konstrukcji i spowoduje zawilgocenie izolacji cieplnej. Bardzo ważnym elementem prawidłowego ocieplenia dachu jest szczelne wykonanie warstwy izolacji cieplnej w taki sposób, aby ściśle przylegała ona do konstrukcji. Pozostawienie szczelin w warstwie izolacji, zwłaszcza tych przechodzących przez całą jej grubość, powoduje ciągłe uciekanie ciepła z poddasza. Należy także zwrócić uwagę, aby grubość izolacji cieplnej na całej powierzchni była jednakowa i nie mniejsza od projektowanej. Lokalne ściśnięcie izolacji tworzy miejsca o wyraźnie mniejszej grubości, co jest możliwe np. w przypadku mat. Zmniejszenie grubości izolacji zmniejsza w konsekwencji izolacyjność cieplną i pogarsza efekt ocieplenia.

Mgr inż. Jadwiga AMBICKA
Mgr inż. Witold AMBICKI
Politechnika Częstochowska

WARSTWY – DACHY i ŚCIANY 4'2002

 
 
do góry



Nasze portale



Partnerzy

  Kontakt