Wydarzenia i nowości Konstrukcje       Publikacje       Producenci Dachy skośne       Publikacje       Producenci Dachy płaskie       Publikacje       Producenci Pokrycia dachowe       Pokrycia ceramiczne             Publikacje             Producenci       Pokrycia cementowe             Publikacje             Producenci       Pokrycia blaszane             Publikacje             Producenci       Papy             Publikacje             Producenci       Gonty bitumiczne             Publikacje             Producenci       Łupek             Publikacje             Producenci       Płyty dachowe             Publikacje             Producenci       Inne             Publikacje             Producenci Dachy zielone       Publikacje       Producenci Dachy odwrócone       Publikacje       Producenci Okno w dachu       Publikacje       Producenci Folie dachowe       Publikacje       Producenci Ocieplenia dachów skośnych       Publikacje       Producenci Ocieplenia dachów płaskich       Publikacje       Producenci Akcesoria dachowe       Publikacje       Producenci Kominy       Publikacje       Producenci Rynny i odwodnienia       Publikacje       Producenci Ochrona odgromowa       Publikacje       Producenci Renowacja       Publikacje       Producenci Chemia budowlana       Publikacje       Producenci Maszyny i narzędzia       Publikacje       Producenci Obróbki blacharskie       Publikacje       Producenci Poddasza       Publikacje       Producenci Wentylacja dachów       Publikacje       Producenci Dom energooszczędny       Publikacje       Producenci Proekologiczne budowanie       Publikacje       Producenci Instrukcje Poradnik       Publikacje       Producenci Dylematy Inne TV Dachy Forum szkół Dla dekarzy       Z życia PSD       Szkolenia Budownictwo w statystykach BHP na budowie Rzeczoznawcy Organizacje branżowe Targi Wydawnictwa Konkursy i szkolenia Kontakt

  Strona główna
 

 

Pobierz odtwarzacz Adobe Flash Player

ABC systemów rynnowych

 - ABC systemów rynnowych
Fot. Blachy Pruszyński

Zadaniem systemu rynnowego jest zabezpieczenie pokrycia dachowego i elewacji, a także stropów i okapów przed przed destrukcyjnym wpływem wody opadowej i roztopowej poprzez odprowadzanie jej z dachu. Skuteczność pracy systemu zależy od kilku czynników, m.in. odpowiedniego doboru wielkości, liczby i lokalizacji rur spustowych oraz rynien, poprawnego ich montażu oraz systematycznej konserwacji. Nie bez znaczenia jest też jakość zastosowanych elementów oraz materiał, z jakiego zostały wykonane, ponieważ czynniki te mają bezpośredni wpływ na trwałość systemu. Od systemu oczekuje się, by był odporny na warunki atmosferyczne, trwały, niepodlegający korozji, odporny na uszkodzenia mechaniczne, a przy tym estetyczny, funkcjonalny i idealnie komponujący się z elewacją budynku oraz dachem.

Rynna jest przewodem o otwartym przekroju, mocowanym wzdłuż krawędzi dachu i przeznaczonym do zbierania z jego powierzchni wód opadowych. Aby skutecznie pełniła powierzone jej zadania, niezbędne jest zapewnienie lekkiego jej spadku w kierunku narożnika obiektu – dzięki temu woda nie wylewa się poza krawędź przewodu lecz spływa w kierunku rur spustowych.

Rury spustowe to z kolei przewody o zamkniętym przekroju, mocowane pionowo w narożnikach budynków i przeznaczone do odprowadzania wód opadowych z rynien do kanalizacji deszczowej lub do gruntu.

Zasada działania systemu jest prosta i polega na wykorzystaniu zjawiska grawitacji. Wody w sposób naturalny spływają z połaci dachowej, po czym przejmowane są przez rynny, które – również wykorzystując system grawitacyjny – kierują je do rur spustowych, a następnie do gruntu lub kanalizacji deszczowej.

W skład systemu odprowadzania wód opadowych z dachu – oprócz wspomnianych rynien i rur spustowych – wchodzą ponadto:
- odpływy – czyli odcinki rynien wyposażone w otwór umożliwiający podłączenie do rur spustowych; odpływy mogą być np. przelotowe, końcowe;
- kształtki – a/ łączniki rur spustowych, czyli kolana, redukcje, trójniki, mufy – ich zadaniem jest łączenie rur spustowych z różnymi elementami systemu, np. z odpływami, z dodatkowymi akcesoriami; umożliwiają też zmianę kierunku rury spustowej;
b/ łączniki do rynien, czyli np. różnego typu złączki: zwykłe, uszczelkowe, korekcyjne
c/ narożniki zewnętrzne i wewnętrzne,
d/ wypusty, trójniki, wylewki itp.;
- uchwyty do mocowania rur spustowych oraz rynien (obejmy, rynajzy, haki);
- akcesoria uzupełniające – np. czyszczaki z sitem.

Część systemów niektórych producentów wyposażona jest w elementy o takiej konstrukcji, która umożliwia zrezygnowanie z niektórych elementów łączących, co ułatwia i przyspiesza prace dekarskie. Przykładem mogą być np. narożniki łączące zalety systemu uszczelkowego i nowatorskiego rozwiązania klamrowego. Ich wykorzystanie pozwala na zamontowanie rynny bezpośrednio do narożnika, bez konieczności wykorzystywania łączników. Stabilność systemu rynnowego poprawiają także nowoczesne szerokie łączniki o zwiększonej powierzchni uszczelnienia. Warunkiem bowiem skuteczności i efektywności systemu jest jego optymalne dobranie do powierzchni dachu pod względem szerokości rynien i średnicy rur spustowych, a także dokładne dopasowanie poszczególnych elementów i szczelne ich połączenie. Nie wolno zapomnieć, że każda, nawet najmniejsza połać musi być zabezpieczona przed wodami opadowymi – należy ją wyposażyć w rynnę i rurę spustową.

 - ABC systemów rynnowych
Fot. Blachy Pruszyński
Decyzję o tym, jaka powinna być szerokość rynien oraz ile należy zamontować rur spustowych i gdzie, podejmuje architekt na etapie przygotowywania projektu odwodnienia połaci dachowej. Zasadniczy wpływ na liczbę niezbędnych elementów ma poziom skomplikowania kształtu dachu – dach wielospadowy, z lukarnami, mansardami, balkonami i loggiami siłą rzeczy wymaga większej liczby elementów niż zwykły, prosty, dach dwuspadowy. Z kolei szerokość rynien i rur spustowych, jakie będą montowane na konkretnym dachu, zależy od tego, jaka jest tzw. efektywna powierzchnia dachu, czyli powierzchnia, która musi być odwodniona. Równie ważne jest obliczenie, jak dużą część powierzchni dachu można odwodnić przy wykorzystaniu jednej rynny i jednej rury spustowej – im są one szersze, tym większa przepustowość, a tym samym mogą do nich trafiać wody z większej części połaci.

Kształty rynien i rur spustowych

Rynny oferowane są nie tylko w różnych szerokościach oraz z różnych materiałów – mają także różne przekroje. Na rynku dostępne są m.in. rynny o przekrojach:
- półokrągłym – rynny do odwadniania tak dużych, jak i małych powierzchni dachowych, bardzo popularne, wytrzymałe, odporne na nacisk lodu, o wszechstronnym zastosowaniu;
- półeliptycznym – mają niewielkie wymiary, ale bardzo dużą przepustowość; znakomicie sprawdzają się przy odwadnianiu średnich i dużych powierzchni dachowych;
- symetrycznym – przeznaczone do odprowadzania wody zasadniczo z małych powierzchni dachowych; poszczególne elementy rynny łączone są za pomocą kleju;
- skrzynkowym – przeznaczenie i sposób łączenia elementów rynny – jak rynna symetryczna;
- półeliptycznym, samooczyszczającym się – charakteryzuje ją duża wydajność;
przeznaczona do średnich a nawet dużych powierzchni;
- prostokątnym-kwadratowym;
- rynny z profilem imitującym gzyms, do stosowania np. na budynkach o klasycznej architekturze, z dachami o średnich powierzchniach; mogą być mocowane na hakach wewnętrznych, niewidocznych z zewnątrz budynku;
- zamkniętym, z niewielką szczeliną wzdłuż rynny, do której wpływa woda z dachu.

Rury spustowe dostępne są:
a/ z powierzchnią gładką lub profilowaną;
b/ o przekroju kwadratowym, prostokątnym lub okrągłym.
 - ABC systemów rynnowych
Fot. Galeco

Materiał na rynny

Obecnie najpopularniejsze są systemy rynnowe z PVC. Decyduje o tym przede wszystkim cena – rynny z tworzywa sztucznego są najtańsze, choć jednocześnie wykazują najmniejszą trwałość. Ponadto do ich produkcji stosowane są stal nierdzewna powlekana cyną, stal ocynkowana, blacha ocynkowana obustronnie powlekana Puralem, aluminium, miedź, stop tytanu z cynkiem.

Systemy z PVC – wykonane z niego elementy systemu rynnowego są lekkie, estetyczne, całkowicie odporne na korozję. Oferowane są w szerokiej gamie kolorów, różnych wymiarach i kształtach rynien oraz rur spustowych. Łatwość i prostota montażu w połączeniu z możliwością dopasowania systemu kolorem i formą do architektury budynku sprawiają, że są najchętniej wybierane przez inwestorów. Niewątpliwą ich zaletą jest np. niewrażliwość na kwaśne deszcze, co sprawia, że znakomicie sprawdzają się na terenach o wysokim stopniu zanieczyszczenia atmosfery. Aby poprawić odporność rynien na działanie warunków zewnętrznych, zwłaszcza promieniowania UV, PVC bywa stabilizowane. Jego trwałość podnosi też zastosowanie odpowiednich powłok zewnętrznych (farby akrylowe, tlenek tytanu itp.). PVC jest barwione w masie, więc nie ma ryzyka odprysku farby, a tym samym potrzeby odnawiania elementów.

Systemy rynnowe z PVC – mimo oczywistych zalet – mają też mankamenty. Przede wszystkim materiał jest wrażliwy na nasłonecznienie i charakteryzuje się dużą rozszerzalnością cieplną. By mógł swobodnie pracować a jednocześnie nie stracił szczelności, do łączenia elementów stosuje się odpowiednie uszczelki, wykonane z EPDM. Ponadto elementy systemu są niezbyt odporne na uszkodzenia mechaniczne, zwłaszcza w okresach niskiej temperatury.

 - ABC systemów rynnowych
Fot. Gutti
Systemy aluminiowe – walorem aluminium jest jego trwałość: wykonane z niego rynny, rury i akcesoria cechuje ponad stuletnia żywotność. Elementy są wiatroodporne, niewrażliwe na korozję, odporne na długotrwałe działanie bardzo wysokich i niskich temperatur, nie wymagają też konserwacji. Systemy aluminiowe są bardzo szczelne i estetyczne. Producenci oferują rynny zazwyczaj w kilku/kilkunastu kolorach standardowych oraz dowolnym specjalnym na życzenie. Aluminium jest powlekane warstwą lakieru albo powłoką poliestrową bądź akrylową. Ponieważ w przypadku kontaktu z innymi metalami istnieje ryzyko korozji elementów aluminiowych, najlepiej sprawdzają się one na dachach krytych dachówką ceramiczną, cementową, łupkiem lub blachą aluminiową.

Rynny aluminiowe można kupić gotowe lub zdecydować się na wykonanie ich na placu budowy. Dużą popularnością cieszą się rozwiązania w tzw. systemie ciągłym – dowieziona na plac budowy maszyna formuje rynnę o wymaganej sztywności, stabilności i długości dostosowanej do długości określonej krawędzi połaci dachowej. W ten sposób unika się połączeń poprzecznych i podnosi estetykę. System jest bardzo hermetyczny, efektowny – kształt rynny doskonale współgra z budynkiem: wygląda jak gzyms, gdyż rynna montowana jest za pomocą wieszaków wewnętrznych, niewidocznych z zewnątrz. Cechuje go również duża odporność na uszkodzenia mechaniczne – nawet przy pojawieniu się dużego nawisu rynna nie odkształca się.

 - ABC systemów rynnowych
Fot. Rheinzink
Systemy z tytan-cynku – materiałem wykorzystywanym do ich produkcji jest stop cynku, wzbogacony niewielką ilością tytanu, aluminium oraz miedzi. Są bardzo trwałe, efektowne, łatwe w utrzymaniu, gdyż nie wymagają konserwacji. Cechuje je znakomita odporność na ekstremalne warunki atmosferyczne, promieniowanie ultrafioletowe, a także obciążenie śniegiem i lodem. Przed destrukcją zabezpiecza je patyna będąca efektem utleniania się metali. Nie należy ich stosować przy dachach krytych papą lub gontem bitumicznym, idealnie natomiast współgrają z połaciami wykończonymi dachówką ceramiczną lub cementową. Ze względu na stosunkowo wysoką cenę, systemy tytan-cynkowe są produktem ekskluzywnym, wykorzystywanym tak na dachach nowych, jak i remontowanych i zabytkowych budynków, których właścicielom zależy na klasycznym eleganckim wyglądzie.

Rynny z tytan-cynku oferowane są zarówno z powierzchnią naturalną, o metalicznej, błyszczącej powierzchni, która pod wpływem warunków atmosferycznych nabiera z czasem jasnoszarej patyny, jak i matową, jasnoszarą, fabrycznie patynowaną powierzchnią.

Systemy miedziane – cechuje je najwyższa trwałość (nawet do 300 lat), odporność na korozję, promieniowanie UV, ekstremalne warunki atmosferyczne. Dostępne są produkty z czystej miedzi lub miedzi powlekanej cynkiem albo akrylem. Powierzchnie rur i rynien, podobnie jak wyrobów z tytan-cynku, pokrywają się wraz z upływem lat patyną, będącą naturalną warstwą ochronną, zabezpieczającą przed korozją. Walorem tych systemów jest nie tylko estetyka, wytrzymałość, odporność, ale także brak konieczności konserwacji. Mankamentem miedzi jest natomiast ryzyko tzw. korozji kontaktowej, która może pojawić się przy zetknięciu rynny lub rury z elementami wykonanymi z aluminium, stali, tytan-cynku i innymi. Najczęściej są wykorzystywane jako odwodnienia połaci dachowych zrealizowanych z miedzi lub dachówki ceramicznej.

 - ABC systemów rynnowych
Fot. Ruukki
Systemy stalowe – wytwarzane są ze stali nierdzewnej ocynkowanej, powlekanej specjalnymi powłokami w celu zabezpieczenia jej przed korozją. Najczęściej wykorzystuje się powłokę cynową (z czasem na elementach pojawia się matowoszara patyna), cynkowa, tytanowo-cynkowa, tworzywowa [pural – powłoka na bazie poliuretanu i żywicy z grubą i trudnościeralną warstwą podkładową; cechuje się bardzo dobrą odpornością na korozję oraz formowalnością nawet w niskich temperaturach; plastisol – tworzywo zapewniające odporność na uszkodzenia mechaniczne, płowienie, korozję; poliester itp.) Ocynkowana stal nierdzewna, po wcześniejszym wytrawieniu, poddawana jest także malowaniu.

Stalowe systemy rynnowe zabezpieczone antykorozyjnymi powłokami są trwałe, wytrzymałe, cechują się też dobrą odpornością na działanie warunków atmosferycznych i promieni UV, nie odkształcają się pod wpływem zmian temperatury. Blacha powlekana obustronnie puralem odznacza się też trwałością koloru bez względu na warunki atmosferyczne. Systemy te mają też wyjątkową wytrzymałość na obciążenia. W razie uszkodzenia mechanicznego (odkształcenia) łatwo je naprawić. Są jednak narażone na korozję wewnętrzną – wskutek gromadzenia się w rynnach osadów następuje ich niszczenie i zmniejsza się przekrój. Wykończenie wykonanych ze stali elementów systemów odwodnienia dachu może być błyszczące lub matowe. Należy dbać o to, by powłoki nie uległy zarysowaniu, gdyż naraża to rynnę na korozję. Niezbędna jest też ich regularna konserwacja.

Rynny drewniane – rzadko stosowane, gdyż dostępna właściwie tylko na indywidualne zamówienie. Zasadniczo używane jako uzupełnienie pokryć drewnianych. Mogą być klejone, masywne (wykonane z jednego kawałka drewna) wykonane maszynowo lub ręcznie, zbijane z dwóch desek w kształt litery V. Drewno, z którego zrobione są rynny, warto poddać impregnacji trwałej, aby wydłużyć ich żywotność. Spody wyrobów są fabrycznie nawęglane, co stanowi ich ochronę.

Systemy przeciwoblodzeniowe

Ogrzewanie rynien i rur spustowych, połączone często z ogrzewaniem krawędzi dachu, skutecznie likwiduje nagromadzenia śniegu i lodu, zapewnia ich drożność oraz zapobiega uszkodzeniom rynien, dachu i fasady budynku przez oblodzenie i niekontrolowany spływ wody. Ponadto, jego ważnym zadaniem jest zapobieganie powstawaniu niebezpiecznych nawisów i sopli. Systemy przeciwoblodzeniowe składają się – podobnie jak ogrzewanie elektryczne – z kabli grzejnych oraz termostatów. Należy ułożyć je luźno na dnie rynny i wewnątrz rury spustowej. Stałooporowy lub samoregulujący przewód grzejny może być układany w rynnach w niewielkich odstępach bez ryzyka przegrzania lub przepalenia się. Dzięki efektowi samoregulacji oszczędza się energię przez automatyczne zwiększanie mocy grzewczej przewodu w wodzie lodowej i zmniejszaniu jej w suchym powietrzu. Inteligentny sterownik załącza system grzewczy tylko wtedy, gdy jest to niezbędne: po jednoczesnej detekcji niskiej temperatury i wilgotności. Ogrzewanie rynien i rur spustowych, połączone często z ogrzewaniem krawędzi dachu, skutecznie likwiduje nagromadzenia śniegu i lodu, zapewnia drożność rynien i rur spustowych oraz zapobiega uszkodzeniom rynien, dachu i fasady budynku przez oblodzenie i niekontrolowany spływ wody. Innym ważnym zadaniem systemu ogrzewania rynien jest zapobieganie powstawaniu niebezpiecznych nawisów i sopli.

Aby zoptymalizować zużycie energii elektrycznej, w systemach przeciwoblodzeniowych wykorzystuje się odpowiednio dobrane i zaprogramowane urządzenia sterujące. Ich wybór zależy m.in. od wielkości systemu – w przypadku rozwiązań mniejszych na ogół wystarczający okazuje się termostat programowalny, który pozwala na ustawienie przedziału temperatury, w którym instalacja będzie załączana. Dla większych instalacji zalecane jest zastosowanie specjalnego sterownika z czujnikami temperatury i wilgoci. W tym przypadku ogrzewanie załącza się tylko wtedy, gdy czujniki jednocześnie wykryją wilgoć i niską temperaturę. Na podobnej zasadzie steruje się systemami ogrzewania rynien.

Edyta Drzazga

Źródło: WARSTWY – DACHY i ŚCIANY nr 3/2011

Publikacja: 20-10-2011. Aktualizacja: 6-11-2015
 
 
do góry



Nasze portale



Partnerzy

  Kontakt