Doświetlenie poddasza
Wyłaz dachowy FWP. Fot. Fakro Aby można było komfortowo korzystać z pomieszczeń na poddaszu, niezbędne jest doprowadzenie do nich światła naturalnego. Sposób, w jaki to zrobimy, zależy od przeznaczenia poddasza, a także projektu budynku (m.in. orientacji wobec stron świata, kształtu dachu liczby i wielkości oraz zagospodarowania planowanych pomieszczeń).
Poddasza doświetla się montując okna połaciowe i/lub budując różnego rodzaju wykusze, wnęki, wole oka czy lukarny, które - poza wprowadzeniem naturalnego oświetlenia - uatrakcyjniają kształt i wygląd pokrycia dachowego.
Poddasze użytkowe
W przypadku poddaszy użytkowych do najczęściej spotykanych rozwiązań należą:
- lukarna - konstrukcja, najczęściej drewniana, przypominająca nadbudówkę, opierająca się na więźbie; z osadzonym pionowo oknem; znakomicie sprawdza się na dachach stromych o dużym kącie nachylenia (pow. 45°) z dość wysokimi ściankami kolankowymi; jej forma i wielkość muszą harmonizować z kształtem i wielkością dachu, a także wielkością zapotrzebowania na światło; najlepszy efekt doświetlenia osiąga się, jeżeli jest ona dość szeroka i wyposażona w więcej niż jedno okno; uatrakcyjnia i czyni bardziej efektowną powierzchnię dachu, powiększa powierzchnię mieszkalną oraz doświetla pomieszczenia; istnieją różne typu lukarn – klasyczna zbudowana jest z frontowej ściany z wmontowanym oknem fasadowym, dwóch bocznych ścianek oraz daszku; są też lukarny proste, półokrągłe i pochyłe, a także szczytowe; ciągnione; trapezowe; trójkątne; szpiczaste; zaokrąglone; panoramiczna itp.
Okno PreSelect firmy Fakro. Okna dachowe zespolone z oknami kolankowymi pozwalają na wykorzystanie ściany kolankowej w celu dodatkowego doświetlenia poddasza i powiększenia pola widzenia. Fot. Fakro .- „wole oko” - charakterystyczna, oryginalna i bardzo skomplikowana w wykonaniu odmiana lukarny; ma kształt małego, okrągłego lub owalnego okna, które płynnie "wypycha" dach do góry; stanowi raczej element dekoracyjny, pokryty małogabarytowym pokryciem (dachówka, łupek, gont) - w porównaniu z klasyczną lukarną wpuszcza mniej światła;
- wnęki dachowe – konstrukcje pozwalające na doświetlenie poddaszy, a będące odwrotnością lukarn - to loggie, balkony, wyposażone w tradycyjną stolarkę okienną; usytuowane poniżej połaci dachowej, wewnątrz poddasza, umożliwiają stworzenie tarasu oraz wyjście „na dach”; elementy konstrukcyjne opierają się na stropie a nie więźbie dachowej (jak ma to miejsce w przypadku lukarny);
- okna połaciowe - lokalizowane są bezpośrednio w połaci dachowej - stopień jej pochylenia nie ma znaczenia; mogą być zainstalowane na dachu o dowolnym pokryciu; stanowią najskuteczniejsze rozwiązanie w zakresie doświetlenia poddaszy - okno dachowe przepuszcza nawet do 50% więcej światła od lukarny; wielkość okna zależy od tego, jaki kąt nachylenia ma połać dachowa - im dach jest bardziej stromy, tym okno powinno być krótsze; z punktu widzenia skuteczności doświetlenia pomieszczeń lepsze jest zaprojektowanie kilku odpowiednio rozplanowanych mniejszych okien niż jednego dużego; liczba okien powinna być dobrana do potrzeb danego budynku; przeszklenia dachowe dostępne są w różnych kształtach (choć standardowe okno połaciowe ma kształt prostokąta, producenci oferują naświetla okrągłe, trapezowe, trójkątne itp.); planując lokalizację okien dachowych, należy zwrócić uwagę na łatwość dostępu do nich - optymalne umiejscowienie powinno pozwalać na swobodne przechodzenie pod nim oraz spoglądanie na zewnątrz z pozycji siedzącej; jeśli okno umieszczone jest wysoko, trzeba zadbać o wyposażenie go w odpowiedni system sterowania; w zależności od tego, jak są otwierane, wyróżnia się:
1. okna obrotowe – popularna konstrukcja okien dachowych; uchwyt otwierający mocowany jest w górnej (jeśli okno umieszczane jest stosunkowo nisko) lub dolnej (jeżeli konstrukcja budynku wymaga umieszczenia okna dość wysoko) części skrzydła, a oś otwarcia znajduje się w połowie wysokości konstrukcji; specjalna budowa zawiasu sprawia, że skrzydło można zarówno pozostawić w pozycji uchylonej, jak i obracać je o 180°, co ułatwia utrzymanie okna w czystości;
2. okno uchylno-obrotowe – łączy właściwości okna obrotowego i uchylnego; ma dwie osie obrotu – w połowie wysokości okna oraz górnej krawędzi ramy; można je uchylać, otwierać, swobodnie wychylać się przez nie i myć je w pozycji wyprostowanej. Wszystkie te funkcje okna obsługiwane są przez właściwe ustawienie wielofunkcyjnej klamki;
3. okna wysokoosiowe - okno obrotowe z osią umieszczoną w 3/4 wysokości skrzydła; skrzydło wyniesione ponad połać dachu dzięki zastosowaniu siłowników teleskopowych otwiera się lekko i „nie wchodzi” podczas obrotu do pomieszczenia - można wyglądać przez nie w pozycji wyprostowanej;
4. okno obrotowo-klapowe - z możliwością uniesienia skrzydła do kąta 30 st., z klamką do otwierania u dołu oraz uchwytem otwierającym u góry; idealne do dachów o małym kącie nachylenia; funkcja bezstopniowego uniesienia skrzydła do kąta 45 st.; możliwość obrotu skrzydła o 180 st. i zasuwka blokująca obrót ułatwiają czyszczenie;
5. okna do zespoleń – np. kolankowe; montowane pod standardowym oknem dachowym o dowolnej konstrukcji, stanowi przedłużenie okna połaciowego w dół i jest z nim łączone specjalnym modułem lub bezpośrednio; doświetla pomieszczenie i zwiększa pole widzenia; dostępne są w wersjach nieotwieralnej, obrotowej, uchylnej i rozwiernej;
6. okno rozwieralne – czyli okna wyłazowe (wyłazy dachowe); mają konstrukcję klapową otwieraną na bok; klamka umieszczona jest w połowie wysokości skrzydła, co pozwala na ich otwarcie lub mikrouchylenie; po odblokowaniu klamki skrzydło otwiera się o kąt 90°;
Świetlik dachowy SFX firmy Fakro. Fot. Fakro - balkon dachowy – czyli dwuskrzydłowe okno do mieszkań na poddaszu, w których skosy dochodzą do poziomu podłogi – może być otwarte tworząc balkon. W górną części znajduje się skrzydło uchylne (otwiera się pod katem 45° i tworzy rodzaj daszku), w dolnej – skrzydło wysuwane do pionu z barierkami po bokach;
- świetlik dachowy – może być wykorzystany do doprowadzenia światła do pomieszczeń na poddaszu, w których nie ma możliwości zamontowania okna, a chcemy mieć oświetlenie naturalne (łazienka, garderoba, korytarz).
Poddasze nieużytkowe
Poddasze nieużytkowe nie wymaga doświetlenia i w większości przypadków nie jest ono realizowane. Można wprawdzie zaprojektować dach, którego kształt zostanie uatrakcyjniony wolim okiem, jednak koszt jego wykonania jest bardzo wysoki. Można zaprojektować okna w ścianach szczytowych bądź przewidzieć wyłazy dachowe.
Opr. E.D.
Fot. Fakro
Źródło: Poddasza użytkowe i nieużytkowe, dodatek do WARSTWY - Dachy i Ściany nr 4/2008
|